در یک دسته بندی کلی، انواع ارزهای دیجیتال بر اساس کاربرد را می‌توان به دو گروه حاکمیتی و کاربردی تقسیم کرد. بسیاری از پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین با در نظر گرفتن اهداف خاصی اقدام به طراحی و عرضه توکن اختصاصی می‌کنند. گاهی اوقات این توکن‌ها برای مشارکت در حاکمیت یک اکوسیستم کاربرد دارند که در این صورت تحت عنوان توکن حاکمیتی شناخته می‌شوند. در مقابل برخی دیگر از توکن‌ها هم هستند که برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و مشارکت در بخش‌های مختلف پروژه‌ها کاربرد دارند. در ادامه قصد داریم به معرفی این دسته از توکن‌ها بپردازیم که در اصطلاح تحت عنوان یوتیلیتی توکن (Utility Token) شناخته می‌شوند.
یوتیلیتی توکن یا Utility Token چیست؟
در یک تعریف ساده می‌توان گفت یوتیلیتی توکن، نوعی ارز دیجیتال است که در یک پروژه مبتنی بر بلاک چین با هدف استفاده برای یک یا چند کاربرد خاص طراحی می‌شود. گاهی اوقات یوتیلیتی توکن مانند اتریوم یک کوین است که بلاک چین اختصاصی دارد. این در حالی است که بسیاری از یوتیلیتی توکن‌ها مانند ارز دیجیتال مانا (MANA)، توکن هستند و بلاک چین اختصاصی ندارند.
آیا یوتیلیتی توکن همزمان می‌تواند نقش توکن حاکمیتی را ایفا کند؟
همان‌طور که در مقدمه اشاره کردیم، انواع ارز دیجیتال را می‌توان به دو بخش توکن حاکمیتی و کاربردی تقسیم کرد. توکن های حاکمیتی با هدف مشارکت در رای‌گیری برای پیشبردهای برنامه‌های یک پروژه طراحی می‌شوند. بعضا ممکن است این تصور به‌وجود بیاید که یک توکن کاربردی نمی‌تواند همزمان نقش توکن حاکمیتی را ایفا کند. در حالی که چنین تصوری اصلا درست نیست. در برخی از پروژه‌ها ممکن است به‌صورت همزمان یک توکن هم نقش کاربردی و هم حاکمیتی داشته باشد.
چرا پروژه های ارز دیجیتال، توکن کاربردی اختصاصی عرضه می‌کنند؟
انگیزه‌های مختلفی برای عرضه توکن اختصاصی در پروژه‌های بلاک چین وجود دارند. اولین موضوع این است که عرضه یک توکن اختصاصی، سطحی از استقلال را برای یک اکوسیستم در مقایسه با سایر پلتفرم‌ها برای انجام تراکنش‌های مالی فراهم می‌کند.
موضوع مهم بعدی ایجاد انگیزه مالی برای فعالیت در یک پلتفرم است. در واقع سرمایه‌گذاران با خرید توکن اختصاصی می‌توانند در پیشرفت‌های پروژه سهیم شوند. ضمن اینکه با ارائه برنامه‌های مختلف مانند استیکینگ ارز دیجیتال، می‌توان پاداش‌های متنوعی را در قالب یوتیلیتی توکن به سرمایه‌گذاران اختصاص داد.
کاربرد های یوتیلیتی توکن چیست؟
چند کاربرد مختلف را می‌توان برای یوتیلیتی توکن برشمرد که در اینجا به مرور آن‌ها می‌پردازیم:
• با عرضه این توکن، شفافیت بر فعالیت‌های یک پروژه حاکم می‌شود.
• کارایی اکوسیستم‌های مبتنی بر بلاک چین با عرضه توکن کاربردی افزایش پیدا می‌کند.
• توسعه دهندگان پروژه‌ها با عرضه این توکن‌ها فرصت جذب سرمایه پیدا می‌کنند.
• یوتیلیتی توکن می‌تواند در ایجاد سطحی از تعهد و وفاداری در اعضای جامعه یک ارز دیجیتال نقش آفرینی کند.
• پرداخت کارمزد تراکنش‌ها در یک شبکه بلاک چین با توکن کاربردی صورت می‌گیرد.
• خرید و فروش آیتم‌ها و اقلام درون برنامه‌های غیرمتمرکز با یوتیلیتی توکن امکان‌پذیر می‌شود.
• پرداخت پاداش سرمایه‌گذاران یک پروژه در قالب توکن کاربردی صورت می‌گیرد.
خطرات سرمایه گذاری در توکن های یوتیلیتی
شما با خرید سهام یک شرکت در واقع مالکیت بخشی از آن را در اختیار می‌گیرید. این در حالی است که یوتیلیتی توکن اصلا چنین قابلیتی ندارد. به‌عبارت دیگر شما با خرید این توکن‌ها، سهمی در مالکیت یک پروژه مبتنی بر بلاک چین نخواهید داشت.
اما در عین حال تجربه نشان داده است که توکن‌های کاربردی تا حد زیادی وابسته به عملکرد پروژه‌های ارز دیجیتال هستند. به‌عبارت دیگر اگر به‌هر دلیل یک اکوسیستم دچار مشکلاتی شود، افت قیمت شدیدی در توکن اختصاصی آن رخ می‌دهد. موضوعی که تهدیدی برای سرمایه شما به‌حساب می‌آید.
توکن های کاربردی مانند سایر ارزهای دیجیتال ریسک‌ها و خطرات خاصی دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
• عدم نقدشوندگی مناسب در پروژه‌های کمتر شناخته شده
• نوسانات قیمت زیاد
• توکنمیک نامناسب
• مشکلات قانونی و نظارتی در کشورهای مختلف
• کلاهبرداری‌های گوناگون ارز دیجیتال
معروف ترین یوتیلیتی توکن ها در بازار ارز دیجیتال
در حال حاضر، یوتیلیتی توکن های متعددی در بازار ارز دیجیتال وجود دارند که هر کدام در یک پلتفرم یا پروژه خاص کاربرد دارند. برخی از معروف‌ترین یوتیلیتی توکن‌ها عبارتند از:
• اتریوم (ETH)
اتریوم (ETH) یوتیلیتی توکن بلاک چین اتریوم است. کاربرد اصلی این ارز دیجیتال، پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند در بستر بلاک چین اتریوم است.
• بایننس کوین (BNB)
توکن کاربردی اکوسیستم بایننس است که در بخش‌های مختلف آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین کاربرد بایننس کوین، استفاده برای پرداخت کارمزد معاملات در صرافی بایننس است. کسانی که کارمزد معاملات خود را با این رمز ارز پرداخت می‌کنند، از تخفیف ویژه بهره مند می‌شوند.
• لینک (LINK)
چین لینک مهم‌ترین اوراکل در بازار ارز دیجیتال است که برای انتقال داده بین دنیای واقعی و شبکه‌های بلاک چین طراحی شده است. کاربران باید کارمزد استفاده از خدمات چین لینک را در قالب این توکن کاربردی بپردازند.
• یونی (UNI)
یونی، یوتیلیتی توکن صرافی یونی سواپ است که برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها در این صرافی غیرمتمرکز کاربرد دارد. جالب است بدانید که این توکن همزمان به‌عنوان یک توکن حاکمیتی نیز شناخته می‌شود.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که منظور از Utility Token چیست و چرا در پروژه‌های مختلف ارز دیجیتال، این دسته از توکن ها را معرفی می‌کنند. تعداد توکن‌های کاربردی در بازار ارز دیجیتال بسیار زیاد است. به همین دلیل برای پیدا کردن گزینه‌های مناسب سرمایه‌گذاری باید به دقت تحقیق و بررسی کنید. حتما هنگام مقایسه توکن های کاربردی، شرایط استقبال کاربران از پلتفرم‌ها را مد نظر قرار دهید. چراکه هر چه تعداد کاربران فعال یک اکوسیستم ارز دیجیتال بیشتر باشد، شانس رشد قیمت یوتیلیتی توکن آن ها بالاتر می‌رود.
