هزاران ارز دیجیتال در بازار کریپتوکارنسی پیش روی سرمایه‌گذاران هستند. هر روز هم بر تعداد ارزهای دیجیتال جدید افزوده می‌شود. البته ناگفته نماند که در این بین تعداد پروژه‌هایی که خیلی زود به دست فراموشی سپرده می‌شوند، کم نیست. به‌همین دلیل بسیاری از سرمایه‌گذاران در جست‌وجوی راه‌حل مناسب برای شناسایی پروژه‌های ارزشمند هستند. یکی از بهترین راه‌های موجود در این خصوص، وایت پیپر (White Paper) است. در این مطلب بررسی می‌کنیم که وایت پیپر ارز دیجیتال چیست و چگونه می‌توان از آن برای تحلیل پروژه‌های مختلف استفاده کرد.
وایت پیپر (White Paper) چیست؟
وایت پیپر را در زبان فارسی می‌توان تحت عنوان سفیدنامه ترجمه کرد که البته چندان مرسوم نیست. به‌طور کلی وایت پیپر یک سند است که به‌طور مفصل خدمت، محصول، ایده یا فناوری خاصی را توضیح می‌دهد. شرکت‌ها یا افرادی که قصد ارائه خدمات یا محصولات جدید دارند، از طریق انتشار این سند به‌دنبال جذب مخاطب یا سرمایه‌گذار می‌گردند. به‌همین دلیل وایت پیپر را می‌توان نوعی سند بازاریابی معرفی کرد.
مهم‌ترین ویژگی یک وایت پیپر ایده‌آل، برخورداری از اطلاعات واضح و شفاف است که در عین حال به‌ساده‌ترین زبان ممکن بیان شده باشند. انتشار این سند از سوی پروژه‌های ارز دیجیتال نیز مرسوم است. بسیاری از ارزهای دیجیتال معتبر دارای وایت پیپر اختصاصی هستند. بعضا این سند با گذشت زمان برای برخی از پروژه‌ها به‌روزرسانی می‌شوند.
اهمیت وایت پیپر ارز دیجیتال
وایت پیپر ارز دیجیتال حاوی اطلاعات فنی، اقتصادی و تجاری است. بخش فنی این سند برای علاقه‌مندان به حوزه فناوری اهمیت دارد. این در حالی است که سرمایه‌گذاران بیشتر روی جنبه‌های اقتصادی و تجاری تمرکز می‌کنند. روی‌هم‌رفته اهمیت وایت پیپر ارز دیجیتال در آن است که به‌عنوان یک راهنما و سند حیاتی به‌منظور ارزیابی ارزش سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال اختصاصی یک پروژه شناخته می‌شود.
پرواضح است که صرف داشتن یک وایت پیپر استاندارد برای تصمیم‌گیری درباره سرمایه گذاری در یک پروژه کافی نیست؛ اما در عین حال سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از خرید ارزهای دیجیتال بدون وایت پیپر مناسب اجتناب می‌کنند. به‌زبان ساده باید این سند را به‌عنوان گام اول در مسیر اعتمادسازی بین سرمایه‌گذاران و تیم توسعه دهنده پروژه‌ها دانست.
وایت پیپر ارز دیجیتال از چه بخش هایی تشکیل می شود؟
نمی‌توان چارچوب مشخصی برای وایت پیپر ارزهای دیجیتال ذکر کرد؛ چراکه سندهای مختلف موجود بعضا تفاوت‌های زیادی باهم دارند. در عین حال برخی از موضوعات هستند که در تمام وایت پیپرها به‌صورت مشترک به‌کار می‌روند. در اینجا روی 5 بخش اصلی تشکیل دهنده این سند تمرکز می‌کنیم.
1. تشریح ایده اصلی پروژه
در بخش ابتدایی وایت پیپر باید مشکل یا چالش شناسایی شده توسط تیم توسعه دهنده تشریح شود. این چالش می‌تواند در حوزه‌های مختلفی از جمله مالی، فناوری و … باشد. هر چه مشکل شناسایی شده بنیادی‌تر باشد، دغدغه کاربران بیشتری را در بر می‌گیرد. به‌همین دلیل شانس موفقیت یک پروژه را افزایش می‌دهد.
2. ارائه راهکار پروژه درباره مشکل شناسایی شده
بخش دوم وایت پیپر ارز دیجیتال معطوف به ارائه راهکار برای مشکل شناسایی شده است. در این بخش تیم توسعه دهنده باید به زبان ساده و فنی توضیح دهد که از چه مسیری به‌دنبال حل چالش موجود خواهد رفت. معمولا در این قسمت نام و اهداف پروژه نیز ذکر می‌شود. در سندهای تخصصی‌تر، فناوری‌های مورد استفاده برای حل مشکل نیز تشریح می‌شوند. به‌عنوان مثال می‌توان به معماری بلاکچین و الگوریتم اجماع آن اشاره کرد.
3. تیم توسعه دهنده پروژه
سومین بخش این سند روی معرفی تیم توسعه دهنده پروژه تمرکز می‌کند. البته بعضا ممکن است در برخی از پروژه‌های معتبر، خبری از این بخش نباشد. به‌عنوان مثال می‌توان به بیت کوین اشاره کرد. روی‌هم‌رفته در این قسمت، اعضای تیم به‌همراه تجربه، تخصص و سوابق آن‌ها در حوزه بلاکچین و ارز دیجیتال به سمع و نظر مخاطبان می‌رسد.
4. معرفی ارز دیجیتال اختصاصی پروژه و توکنمیک آن
یکی از بخش‌های اقتصادی مهم در وایت پیپر ارز دیجیتال مربوط به توکنمیک آن است. در این بخش ابتدا ارز دیجیتال اختصاصی پروژه و کاربردهای آن تشریح می‌شود. سپس سقف عرضه و نحوه توزیع ارز دیجیتال تبیین می‌گردد. موضوع مهم دیگر که در این بخش باید ذکر شود، برنامه‌های اقتصادی و مدل درآمدی پروژه است.
5. تشریح نقشه راه و چشم انداز آینده پروژه
در این قسمت باید برای مخاطب روشن شود که یک پروژه در چه مسیری گام برخواهد داشت. این بخش اصطلاحا تحت عنوان نقشه راه شناخته می‌شود و چشم‌اندازی از آینده مطلوب پیش روی تیم توسعه دهنده را برای مخاطب ترسیم می‌کند. بعضا نقشه راه پروژه به‌همراه جزئیات و در قالب برنامه زمان‌بندی شده در وایت پیپر منتشر می‌شود.
چگونه وایت پیپر ارز دیجیتال را تحلیل کنیم؟
برای تحلیل یک سند وایت پیپر ارز دیجیتال، در وهله اول به‌دنبال 5 بخش فوق بگردید که درباره آن‌ها توضیح دادیم. صحت و سقم اطلاعات ثبت شده در سند را از منابع مختلف در دسترس کنترل کنید. پس از آن به مطالعه نظرات و دیدگاه‌های دیگران درباره آن سند بپردازید تا بهتر از نقاط قوت و ضعف وایت پیپر آگاه شوید. در ادامه چند نشانه مهم در رابطه با شناسایی وایت پیپرهای ضعیف که احتمالا با هدف کلاهبرداری منتشر می‌شوند، مطرح می‌کنیم.
مشخصات وایت پیپر پروژه های کلاهبرداری ارز دیجیتال
برخی از نشانه‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال در وایت پیپر آن قابل شناسایی هستند که عبارت‌اند از:
- کلاهبرداران معمولا در این سند وعده سودهای تضمینی و غیرمنطقی به سرمایه‌گذاران می‌دهند.
- وعده بازگشت سرمایه در کوتاه مدت به سرمایه‌گذاران داده می‌شود.
- اطلاعات ثبت شده در سند مبهم و گنگ هستند.
- نقشه راه مشخص و دقیق برای پروژه ذکر نمی‌شود.
- هیچ‌گونه توضیح خاصی درباره سوابق تیم توسعه دهنده ارائه نمی‌شود.
- برای ارز دیجیتال اختصاصی پروژه کاربرد خاصی ذکر نمی‌شود.
- به‌جای تاکید روی بعد فنی، بیشتر جنبه تبلیغاتی سند مورد توجه قرار می‌گیرد.
وایت پیپر بیت کوین چیست؟
بدون تردید، مهم‌ترین وایت پیپر بازار ارز دیجیتال متعلق به بیت کوین است. وایت پیپر بیت کوین در ۳۱ اکتبر سال ۲۰۰۸ میلادی (۹ آبان ۱۳۸۷) منتشر شد. این سند با عنوان “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” توسط ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین، منتشر شد.
سند اولیه در 8 صفحه و 9 بخش به زبان انگلیسی منتشر شد. ساتوشی ناکاموتو در این مقاله به طور مفصل به مشکلاتی که در سیستم‌های پرداخت سنتی وجود دارد، اشاره می‌کند و بیت کوین را راه حلی برای این مشکلات می‌داند. سایت رسمی بیت کوین، متن وایت پیپر را به 50 زبان زنده دنیا از جمله فارسی ترجمه کرده است. با کلیک روی این لینک می‌توانید متن اصلی وایت پیپر بیت کوین را مطالعه کنید.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که وایت پیپر چیست و اهمیت آن برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال چقدر است. واقعیت از این قرار است که سرمایه‌گذاری در یک پروژه بدون توجه به وایت پیپر آن با ریسک زیادی همراه است. بخش قابل توجهی از کلاهبرداری‌ها و همچنین پروژه‌هایی که شکست می‌خورند، مربوط به مواردی است که White Paper ندارند یا سند بسیار ضعیفی منتشر می‌کنند. بنابراین بهتر است برای تصمیم‌گیری در خصوص سرمایه‌گذاری ارز دیجیتال، حتما وایت پیپر را به‌دقت و با حوصله مطالعه و ارزیابی کنید.
