یکی از دغدغه‌های همیشگی توسعه دهندگان فناوری بلاک‌چین، استفاده از ظرفیت این حوزه در زندگی روزمره است. برای اینکه شبکه‌های بلاک‌چین مورد پذیرش عمومی قرار بگیرند، نیاز به تعامل صحیح و دقیق بین این شبکه‌ها با دنیای واقعی وجود دارد. در واقع باید راهی برای گردش اطلاعات در سریع‌ترین زمان و با قابلیت اعتبارسنجی بین بلاک‌چین‌ها با دنیای خارج فراهم شود. در اینجا پای مفهومی به‌نام اوراکل ارز دیجیتال (Oracle) به‌میان می‌آید. اوراکل زیرساخت لازم برای ارتباط بلاک‌چین با داده‌های بیرون از زنجیره را فراهم می‌کند. در ادامه بررسی می‌کنیم که اوراکل چیست و کدام پروژه‌های اوراکل در ارز دیجیتال محبوبیت بیشتری دارند.

نرم افزار Oracle چیست؟

اوراکل (Oracle) به‌سازوکاری گفته می‌شود که امکان اتصال شبکه‌های بلاک‌چین به سیستم‌های خارجی را می‌دهند. به‌این ترتیب قراردادهای هوشمند می‌توانند با دریافت داده‌های برون زنجیره‌ای مورد نیاز از طریق اوراکل‌ها به‌صورت خودکار اجرا شوند. بنابراین اوراکل زیرساخت لازم برای دسترسی دنیای وب 3 به منابع داده به‌شمار می‌رود.

اجازه دهید از یک مثال ساده برای روشن شدن موضوع استفاده کنیم. یک برنامه غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک‌چین را در نظر بگیرید که در زمینه پیش‌بینی نتایج مسابقات ورزشی فعالیت می‌کند. نتایج مسابقات ورزشی به عنوان داده‌های بیرون از زنجیره به‌حساب می‌آیند. کاربران در این نرم افزار با تنظیم قراردادهای هوشمند، به پیش‌بینی نتایج مسابقات می‌پردازند.

بر این اساس ارز دیجیتال خود را به‌عنوان وثیقه برای اجرای قرارداد هوشمند قرار می‌دهند. پس از روشن شدن نتیجه یک مسابقه، اوراکل داده مربوط به آن را وارد برنامه غیرمتمرکز می‌کند. به‌این ترتیب قرارداد هوشمند با توجه به داده‌های دریافتی به‌صورت خودکار اجرا می‌شود و جایزه در اختیار کسانی که حدس درست زده‌اند، قرار می‌گیرد.

اوراکل در بلاک چین چگونه کار می کند؟

اوراکل یک محدودیت بزرگ را از پیش روی شبکه‌های بلاک‌چین بر می‌دارد. این نرم افزارها یک مسیر سریع، امن و مطمئن برای انتقال داده‌ها از بیرون زنجیره به داخل آن را فراهم می‌کنند. بسیاری از قراردادهای هوشمند بدون استفاده از این میان افزارها عملا کاربردی ندارند.

سوال اساسی این است که یک اوراکل چگونه کار می‌کند؟ انتقال اطلاعات از طریق این میان افزارها به‌صورت متمرکز و غیرمتمرکز امکان‌پذیر است. به‌عنوان مثال چین لینک مهم‌ترین اوراکل بلاک‌چین است که به‌صورت غیرمتمرکز کار می‌کند. انتقال داده‌ها به‌صورت متمرکز عملا ماهیت غیرمتمرکز شبکه‌های بلاک‌چین را زیر سوال می‌برد.

در این حالت متمرکز نمی‌توان راه مشخصی برای جلوگیری از انتقال اطلاعات اشتباه به قراردادهای هوشمند پیدا کرد. در حال غیرمتمرکز، مجموعه‌ای از گره‌ها، صحت و سقم داده‌های ورودی و خروجی را کنترل می‌کنند. به‌این ترتیب مانند شبکه بلاک‌چین جلوی هرگونه خرابکاری و دستکاری داده‌ها گرفته می‌شود.

این امکان وجود دارد که اوراکل‌ها به‌صورت ماژولار طراحی شوند. یعنی اطلاعات خاصی را صرفا از منابع مشخصی جمع‌آوری کنند و در اختیار زنجیره قرار دهند. حتی امکان پردازش و انجام محاسبات روی داده‌های جمع آوری شده از سوی اوراکل‌ها نیز وجود دارد.

انواع اوراکل چیست؟

اوراکل ارز دیجیتال را می‌توان بر اساس چند فاکتور در گروه‌های مختلف طبقه‌بندی کرد که عبارت‌اند از:

1. اوراکل سخت افزاری و نرم افزاری

بعضی از اوراکل‌های ارز دیجیتال، داده‌های جمع آوری شده را تجزیه و تحلیل می‌کنند. منظور از اوراکل سخت افزاری، نوعی سیستم است که داده‌ها را از منابع فیزیکی در دنیای بیرون از بلاک‌چین جمع‌آوری می‌کند. مثلا می‌توان به اطلاعات سنسورهای مختلف اشاره کرد که در لحظه تولید و ارائه می‌شوند. این در حالی است که اوراکل نرم افزاری، داده‌ها را منابع دیجیتال مانند سایت‌ها، سرورها و پایگاه‌های داده به‌دست می‌آورد. جمع آوری داده‌های قیمت سهام در بورس نمونه‌ای از اوراکل نرم افزاری است.

2. اوراکل ورودی و خروجی

بعضا این طور تصور می‌شود که اوراکل صرفا داده‌های بیرون از زنجیره را به بلاک‌چین وارد می‌کند. این در حالی است که گروهی از اوراکل‌ها نیز هستند که داده‌های بلاک‌چین را به دنیای خارج انتقال می‌دهند. بنابراین می‌توان انواع اوراکل ارز دیجیتال را از این حیث نیز طبقه‌بندی کرد.

3. اوراکل متمرکز و غیرمتمرکز

اوراکل متمرکز توسط یک شخص یا نهاد مدیریت می‌شود. در واقع قراردادهای هوشمند تنها از یک منبع اطلاعاتی مشخص استفاده می‌کنند. این در حالی است که اوراکل غیرمتمرکز از سوی مجموعه‌ای از گره‌ها مدیریت می‌شود. اعتبارسنجی داده‌ها در حالت غیرمتمرکز بهتر صورت می‌گیرد و به‌همین دلیل امنیت تبادل داده افزایش می‌یابد.

4. اوراکل ارائه‌دهنده یا محاسباتی

برخی از اوراکل‌ها صرفا نتیجه جستجوی داده‌ها را از بیرون شبکه جمع‌آوری کرده و به بلاک‌چین انتقال می‌دهند. به این اوراکل‌ها اصطلاحا ارائه دهنده گفته می‌شود. این در حالی است که اوراکل‌هایی نیز هستند که ضمن جمع آوری داده‌ها، عملیات محاسبات اختصاصی را نیز روی آن‌ها در بیرون از زنجیره انجام می‌دهند. با توجه به هزینه بالای محاسبات در زمان ترافیک شبکه‌های بلاکچین مانند اتریوم، بعضا توسعه دهندگان ترجیح می‌دهند تا با استفاده از اوراکل‌های محاسباتی، پردازش داده‌ها را بیرون از زنجیره انجام دهند.

کاربردهای Oracle چیست؟

با استفاده از اوراکل می‌توانید هر نوع داده‌‌ای را از بیرون شبکه‌های بلاک‌چین به داخل آن‌ها انتقال دهید. در اینجا بد نیست که به تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای اوراکل در برنامه‌های غیرمتمرکز اشاره کنیم:

• جمع‌آوری و ارائه دادهای مربوط به رویدادها و وقایع خاص
• جمع‌آوری و ارائه دادهای بازارهای مالی (قیمت سهام، طلا، نفت و …)
• جمع‌آوری و ارائه دادهای اقتصادی (نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و …)
• جمع‌آوری و ارائه دادهای هواشناسی
• جمع‌آوری و ارائه دادهای جغرافیایی
• جمع‌آوری و ارائه دادهای قیمت از سایت‌های مختلف برای مقایسه

بهترین ارزهای دیجیتال اوراکل بر اساس مارکت کپ

به عقیده بسیاری از متخصصان، چین لینک Chainlink مهم‌ترین اوراکل ارز دیجیتال است. این پلتفرم در سال 2019 در بستر بلاک‌چین اتریوم راه‌اندازی شد. بسیاری از شبکه‌های لایه دوم و برنامه‌های غیرمتمرکز مهم اتریوم مانند آوالانچ، کامپاند و آوه از خدمات چین لینک استفاده می‌کنند. چین لینک یک اوراکل غیرمتمرکز است که از سطح امنیت ایده‌آلی برخوردار است. در جدول زیر می‌توانید برترین توکن‌های اوراکل بر اساس مارکت کپ (بهمن 1402) را مشاهده کنید.

کلام پایانی

در این مطلب بررسی کردیم که اوراکل چیست و چه کاربردی در بلاک‌چین دارد. هر چند در سال‌های اخیر ایده‌هایی به‌عنوان جایگزین اوراکل در شبکه‌های بلاک‌چین مطرح شده‌اند؛ اما هنوز بسیاری از توسعه دهندگان استفاده از این سازوکار را برای دسترسی به داده‌های بیرون زنجیره ترجیح می‌دهند. با توجه به توسعه روزافزون کاربردهای بلاک‌چین در زندگی روزمره، در صورتی که اوراکل جایگاه خود به‌عنوان میان افزار را حفظ کند، آینده درخشانی در انتظار پروژه‌های این حوزه و توکن‌های اختصاصی آن‌ها خواهد بود.