در دنیای ارزهای دیجیتال، در هنگام پرداخت تا هنگامی که معاملات خود را در پلتفرم های صرافی ها انجام می دهید، نیازمند دارایی دیجیتالی هستید تا نقش جایگزینی از ارزهای فیات برای شما باشد. به زبان ساده شما به استیبل کوین ها نیاز دارید. Stablecoinها به زبان ساده قرار است یک ارز تبادلی با ارزش ثابت باشند تا برای نقد کردن، تبادلات بین کیف پول ها و یک جایگاه در یک سمت جفت ارزها در انجام معاملات شما باشند.

به طور مثال هنگامی که می‌خواهید نمودار قیمت بیت کوین را مشاهده کنید، می‌توانید نماد BTC/USDT را جستجو کنید تا نسبت قیمت بیت کوین به تتر که معادل دلار آمریکا می‌باشد را ببینید. در این نمودار، ارز مبنا تتر می‌باشد که قیمت بیت کوین بر اساس آن نشان داده می‌شود. البته این تنها استفاده استیبل کوین نیست و این دارایی‌ها کاربردهایی فراتر از نمودارهای قیمتی دارند. در ادامه به بررسی مفهوم Stablecoin و جنبه‌های مختلف به وجود آمدن و استفاده از آن می‌پردازیم.

استیبل کوین چیست؟

استیبل کوین ارز دیجیتالی است که با حفظ ارزش ثابت خود همواره می تواند مورد استفاده قرار گرفته و کارایی ارزهای دیجیتال در حوزه پرداخت را چندین برابر کند. ماهیت این دارایی به گونه‌ای است که آن را نسبت به رمز ارزهای نوسانگر، دارایی کارآمدتری برای پرداخت‌های روزمره تبدیل می‌کند. نام این دسته از کوین ها که متشکل از دو واژه Stable به معنای پایدار یا باثبات و Coin به معنی سکه و ابزاری برای تبادل است نیز بیانگر هویت آن‌ها می‌باشد.

استیبل کوین ها چگونه کار می کنند؟

استیبل کوین‌ها با استفاده از مکانیزم‌های پشتوانه مختلف، می‌کوشند تا قیمت ثابت خود را حفظ کنند و به عنوان یک جایگزین پایدار برای ارزهای دیجیتال پر نوسان مانند بیتکوین عمل کنند. هر یک از این کوین ها براساس مکانیزم و الگوریتم متفاوتی سعی می‌کند تا عرضه و تقاضا رو همیشه برابر نگه دارد تا ارزش خود را ثابت نگه دارد. به عنوان مثال معروف ترین استیبل کوین بازار یعنی تتر با نماد USDT همیشه ارزشی برابر با 1 دلار دارد.

به زبان ساده بیایید نگاهی به فرآیند این Stablecoin بیندازیم.

در ابتدا باید بدانید هر ارز دیجیتال باثبات یک پشتوانه دارد، یعنی چگونگی تعیین ارزش آن با پشتوانه‌ای که دارد تعیین می شود. بر این اساس ارز دیجیتال باثبات به نحوی نماینده پشتوانه خود است.

تتر به عنوان یک رمز ارز باثبات که پشتوانه آن دلار است شناخته می شود. شرکت عرضه کننده تتر به ازای هر یک عدد تتری که در شبکه بلاکچین ایجاد وعرضه می کند تعیین کرده است که 1 دلار آمریکا را به عنوان وثیقه قرار می دهد.

این ساده ترین نوع استیبل کوین است که تمام دغدغه‌اش ثابت نگاه داشتن ارزش، پشتوانه فیزیکی و فیاتی است که به عنوان وثیقه تعین می شود. اما بعضی از Stable Coin ها با ایجاد و حذف خود همیشه سعی می کنند تعداد عرضه و تقاضا را برابر نگاه دارند.

در واقع الگوریتم های مختلف یک استیبل کوین همانند مسئول یک الاکلنگ که باید سعی کند دو طرف این الاکلنگ را برابر نگاه دارد عمل می کند. در ادامه با جزئیات بیشتری به انواع الگوریم های استیبل کوین ها می پردازیم.

استیبل کوین متمرکز و غیرمتمرکز

استیبل کوین‌ها به دو دسته متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم می‌شوند، که هر کدام ویژگی‌ها و عملکرد متفاوتی دارند:

استیبل کوین‌های متمرکز (Centralized Stablecoins)

استیبل کوین‌های متمرکز توسط یک شرکت یا سازمان متمرکز عرضه و مدیریت می‌شوند. این نوع استیبل کوین‌ها را معمولاً بانک‌ها، شرکت‌های مالی یا شرکت‌های تکنولوژی معتبر عرضه می‌کنند. به طور کلی در این دسته از کوین های باثبات با اینکه ممکن است از تکنولوژی بلاکچین استفاده کنند، اما کنترل کامل آن‌ها در دست سازمان یا شرکت متمرکزی است که مسئول مدیریت آنها است.

مزایای استیبل کوین های متمرکز

استیبل کوین‌های متمرکزی که توسط یک شرکت یا سازمان مرکزی کنترل می‌شوند، به نسبت بیشتر اقبل اعتماد هستند و ممکن است باعث شفافیت و اطمینان بیشتری نیز در بازار شوند.

به دلیل کنترل متمرکز بودن معمولا قابلیت انجام تراکنش‌هایی با سرعت بالا و هزینه کمتر را دارند.

معایب استیبل کوین های متمرکز

استیبل کوین‌های متمرکز وابستگی بیشتری به شرکت یا سازمان عرضه کننده خود برای ادامه فعالیت هایشان دارند. این به معنای وابستگی به قوانین، مقررات، و تصمیمات آن نهاد است و ممکن است مشکلاتی مانند محدودیت‌های قانونی یا عدم شفافیت را به همراه داشته باشد.

به دلیل کنترل تمرکزگرایی، استیبل کوین‌های متمرکز از معماری توزیع شده بلاکچین کامل برخوردار نیستند، بنابراین دارای شفافیت و امنیت فوق العاده در ثبت اطلاعات نیز نیستند.

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز (Decentralized Stablecoins)

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز توسط طرح‌ها و پروتکل‌های بلاکچینی ایجاد می‌شوند و به صورت کلی توسط جامعه بلاکچین تایید و مدیریت می‌شوند. این نوع استیبل کوین‌ها معمولا بر پایه قراردادهای هوشمند فعال می‌شوند و توسط شبکه‌های بلاکچینی مانند اتریوم نیر عمل می کنند به فعالیت ادامه می دهند.

مزایای استیبل کوین های غیرمتمرکز

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز به دلیل کارکرد در شبکه‌های بلاکچینی، توزیع شده‌اند و بر اساس قوانین و قراردادهای هوشمندی که بر روی بلاکچین اجرا می‌شوند، عمل می‌کنند. این باعث افزایش شفافیت و اعتماد در بازار می‌شود و قابلیت بررسی و تایید تمام تراکنش‌ها توسط جامعه را فراهم می‌کند.

به دلیل عدم وابستگی به یک شرکت یا سازمان مرکزی، استیبل کوین‌های غیرمتمرکز استقلال عمل و فرآیند بیشتری دارند و قوانین و تصمیماتی که بر روی آن‌ها تاثیر می‌گذارد، براساس توافق جامعه است.

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز می‌توانند با دیگر ارزها و توکن‌های بلاکچینی ترکیب شوند و در اکوسیستم بلاکچین به عنوان یک واحد پرداخت و تبادل، قابل استفاده باشند.

معایب استیبل کوین های غیرمتمرکز

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز معمولا نیاز به پشتوانه ارزی دارند تا قابلیت استیبل بودن که رسالت ذاتی آنان نیز هست را داشته باشند. این پشتوانه می‌تواند ارز فیات، سبدهای دارایی، یا دیگر ارزهای دیجیتال باشد. اگر آن پشتوانه به درستی مدیریت نشود، می‌تواند به پایدار بودن ارزش استیبل کوین صدمه بزند.

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز ممکن است در مواجهه با شرایط بازار نامطلوب، مانند نوسانات قیمتی بسیار زیاد (که اتفاقا در ارزهای دیجیتال این نوسانات شدید بسیار هم عادی هستند)، با مشکل عدم تقارن قیمتی (عدم تقارن قیمتی به معنای عدم تطابق قیمت استیبل کوین با ارزدیجیتالی که به عنوان پشتوانه انتخاب شده است) روبه‌رو شوند.

انواع استیبل کوین

1. پشتوانه فیات (Fiat-Backed): این دسته با استفاده از پشتوانه فیات کار می‌کنند. این پشتوانه به این معناست که برای هر واحد از استیبل کوین، یک واحد از ارزهای ملی و رسمی کشورها، مانند دلار آمریکا یا یورو در بانک یا حسابی به عنوان وثیقه وجود دارد. این ارزهای ملی به عنوان پشتوانه به منظور تضمین قیمت آن استیبل کوین استفاده می‌شوند.

2. پشتوانه دارایی‌های فیزیکی (Asset-Backed): دسته دیگری از رمز ارزهای پایدار با استفاده از دارایی‌های فیزیکی مانند طلا یا نقره و … به عنوان وثیقه پشتیبانی می‌شوند. در این صورت برای هر واحد از رمز ارزهای پایدار، مقداری از دارایی فیزیکی به عنوان وثیقه در نظر گرفته می‌شود. این دارایی‌ها به عنوان پشتوانه استفاده می‌شوند تا قیمت استیبل کوین را ثابت نگه دارند. در صورت نیاز، مسئولان عرضه آن استیبل کوین می‌توانند دارایی فیزیکی را  کم و یا زیاد کنند تا در حفظ ثابت ماندن عرضه و تقاضا موفق عمل کنند.

3. پشتوانه ارزهای دیجیتال (Crypto-Backed): برخی استیبل کوین‌ها نیز با استفاده از ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیتکوین یا اتریوم به عنوان پشتوانه فعالیت می‌کنند. در این نوع از استیبل کوین‌ها ما شاهد چالش بیشتری برای حفظ ثبات در ارزش و نوسانات قیمتی هستیم. براساس قرارداد‌های هوشمند و دیگر عوامل که بر عرضه و تقاضای این کوین های باثبات ها اثر می گذارند، این کوین ها ارزش ثابت خود را حفظ می کنند.
4. استیبل کوین‌ با پشتوانه الگوریتمی (Algorithmic-Backed): استیبل کوین‌های که با مکانیزم الگوریتم ها فعالیت می کنند به طور کامل بر اساس الگوریتم‌ها و قوانین مشخصی تعریف می‌شوند. این نوع استیبل کوین‌ها معمولا از مکانیزم‌هایی مانند مکانیزم برنامه‌ریزی خطی، مکانیزم برنامه‌ریزی خطی غیرمتمرکز و یا مکانیزم برنامه‌ریزی خطی غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. این مکانیزم‌ها به طور خودکار تلاش می‌کنند تا قیمت استیبل کوین را در محدوده مشخصی نگه دارند و به اصطلاح “برنامه‌ریزی خطی” قیمت را تنظیم می‌کنند.
5. استیبل کوین‌های دارای پشتوانه مختلط (Hybrid-Backed): این استیبل کوین‌ها از ترکیب چندین مکانیزم برای پشتوانه برای ثابت نگهداشتن ارزش خودشان استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است همزمان از پشتوانه فیات و دارایی‌های فیزیکی استفاده کنند. این ترکیب مکانیزم‌های پشتوانه به Stablecoin کمک می‌کند تا قیمت ثابت خود را حفظ کند و از نوسانات زیاد جلوگیری کند.

معرفی استیبل کوین های مطرح بازار

تتر Tether (USDT)

تتر ادعا می‌کند که هر واحد USDT با ارزشی یک به یک به نسبت به دلار آمریکا تامین شده است. این به این معنی است که هر واحد USDT در بازار، دارای معادل یک دلار واقعی در حساب‌های بانکی Tether است. در بین انواع استیبل کوین های بازار، تتر پراستفاده ترین استیبل کوین موجود نیز به شمار می آید.

یو اس دی کوین USD Coin (USDC)

پشتوانه USDC نیز همانند تتر با پشتوانه فیات، استیبل کوینی است که وثیقه آن دلار آمریکاست. همچنین، شرکت Circle و Coinbase  مسئول مدیریت و قراردادن پشتوانه های مالی USDC هستند.

دای Dai (DAI)

یک استیبل کوین غیرمتمرکز است که بر پایه پروتکل MakerDAO راه اندازی شده است. پشتوانه اصلی Dai مبتنی بر قراردادهای هوشمند اتریوم است و به عنوان پشتوانه از انواع توکن‌های دیجیتال مانند Ethereum و BAT استفاده می‌کند

به دلیل رسالت تمرکززدای این استیبل کوین از دیدگاه دوست‌داران بلاکچین، به نوعی استیبل کوین مهم و پر طرفداری در این دسته بندی به شمار می آید.

استیبل کوین بایننس Binance USD (BUSD)

این استیبل کوین با پشتوانه دلار آمریکا به فعالیت خود ادامه داد، این درحالی است که این Stablecoin توسط بایننس، یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال، عرضه و مدیریت می‌شود.

استتیس یورو Stasis Euro (EURS)

برخلاف دیگر استیبل کوین های مطرح فیات که عمدتا وثیقه آنها دلار است، این ارز دیجیتال پایدار نماینده ارز یورو است. هر واحد از EURS  معادل یک یورو واقعی است که وثیقه های آن در حساب‌های بانکی Stasis قرار می گیرد.

استیبل کوین های مهم و متنوع دیگری نیز در فضای ارزهای دیجیتال وجود دارند، در این قسمت به طور خلاصه و موردی نگاهی به چند استیبل کوین مطرح داشتیم.

بهترین استیبل کوین برای ایرانیان

تقریبا 2 سال پیش بود که تتر اعلام کرد به دلیل تصمیم به رعایت قوانین تحریمی و پولشویی علیه ایران، دیگر خدماتی به کاربرانی با هویت ایرانی نمی دهد. در آن زمان راه حل استفاده از استیبل کوین های جایگزین در جامعه کریپتو ایران بسیار داغ شد. استفاده از استیبل کوین های غیرمتمرکز اولین گزینه کاربردی بود که مطرح شد و مورد استفاده نیز قرار گرفت.

در ادامه به معرفی استیبل کوین های غیرمتمرکزی می پردازیم که شما با هویت ایرانی خود می توانید برای انتقال دارایی هایتان از این دارایی های باثبات استفاده کنید.

DAI: این استیبل کوین، یک کوین پایدار غیرمتمرکز است که بر پایه پروتکل MakerDAO فعال است و پشتوانه اصلی آن مبتنی بر قراردادهای هوشمند Ethereum است و به عنوان پشتوانه از انواع توکن‌های دیگری مانند Ethereum و BAT نیز استفاده می‌کند.

Synthetix (sUSD): در واقع می توان گفت Synthetix یک پلتفرم وام دهی و انجام معاملات دارایی‌ها بر پایه بلاکچین Ethereum است که استیبل کوینی به نام sUSD نیز در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. sUSD با استفاده از توکن‌های دیگر Synthetix، مانند sETH یا sBTC، به عنوان وثیقه پشتیبانی می‌شود.

Reserves (RSV): استیبل کوین RSV توسط شرکت Reserves عرضه و مدیریت می‌شود. پشتوانه RSV شامل ترکیبی از ارزهای دیجیتال مانند Ethereum و Bitcoin است.

تا به اینجا شاهد معرفی 3 استیبل کوین غیرمتمرکز بودیم، اما در این بین استیبل کوین DAI می توان گفت تنها کوین باثبات قیمتی است که در صرافی های ارز دیجیتال ایرانی نیز قابلیت معامله و تبدیل به ریال را دارد.

سخن نهایی

استیبل کوین‌ها با استفاده از مکانیزم‌های مختلفی می‌کوشند تا قیمت ثابت خود را حفظ کنند و به عنوان یک جایگزین یا ابزاری پایدار برای ارزهای دیجیتال که جهانی پر نوسان هستند عمل کنند. در این مقاله به زبانی ساده و درعین حال تا حد ممکن کامل سعی کردیم تا شما را با جهان Stablecoin ها، این ارزهای آورنده ثبات در بازار آشنا کنیم. از نحوه کار تا انواع الگوریم و دسته بندی ها را بررسی کردیم.

همانطور که تا به حال نیز همینگونه بوده، با پیشرفت فناوری و تکامل بازار رمزارزها، احتمالاً خواهیم دید که استیبل کوین‌ها با مکانیزم‌های پشتوانه جدیدتر و نوآورانه‌تری نیز معرفی می‌شوند و میتوانند چالش هایی که درحال حاضر با آنها مواجه هستیم را حل کنند.