اتریوم به عنوان بزرگ ترین بلاک چین میزبان برنامه های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند در بازار ارزهای دیجیتال شناخته می‌ شود. این شبکه بلاک چین در سال‌های اخیر همواره با چالش‌هایی دست و پنجه نرم کرده است. یکی از این چالش‌ها مشکل مصرف انرژی بالای آن برای استخراج اتریوم بود.

ویتالیک بوترین و سایر توسعه دهندگان بلاک چین اتریوم مدت‌ها روی پیدا کردن راه حل مناسب برای این چالش کار کردند. در به روزرسانی بزرگ بلاک چین اتریوم در سال 2022 مشکل مصرف برق زیاد این شبکه حل شد. در میان فعالان بازار رمزارزها، اصطلاح اتریوم 2 پس از این رویداد بزرگ رواج پیدا کرد. در این مطلب بررسی خواهیم کرد که اتریوم 2 چیست و چه تغییر و تحولاتی را در پی داشته است.

اتریوم 2 چیست؟ (Ethereum 2.0)

از نظر تاریخی در روز 15 سپتامبر 2022 با اجرایی شدن آپدیت مرج (The Merge) در شبکه بلاک چین اتریوم، عملا Ethereum 2.0 موجودیت پیدا کرد. اما واقعیت این است بیش از آنکه با یک رویداد سروکار داشته باشیم، یک فرآیند طولانی مدت از سال 2015 تا 2022 سپری شده است.

داستان از این قرار است که اتریوم 2 در 4 گام اصلی پیاده‌سازی شد. 3 گام ابتدایی به‌ترتیب عبارت‌اند از:
⦁ فرانتیر (Frontier)
⦁ هومستد (Homested)
⦁ متروپلیس (Metropolis)
در هر یک از مراحل فوق، مقدمات لازم برای انتقال مکانیزم اجماع فراهم شد. جالب است بدانید این سه گام در بین سال‌های 2015 تا 2017 پشت سر گذاشته شد. در ادامه گام چهارم با نام سرنیتی (Sernity) آغاز شد. اتریوم 2 تنها بخشی از گام چهارم در نقشه راه این بلاک چین است که در سپتامبر 2022 به بار نشست.

اولین نکته‌ای که باید بدانید آن است که اتریوم 2 تنها یک اصطلاح است؛ چرا که در عمل بلاک چین اتریوم با همان نام و عنوان به‌کار خود ادامه می‌دهد. کلید اصلی به‌روزرسانی صورت گرفته، انتقال الگوریتم اجماع شبکه اتریوم از اثبات کار به اثبات سهام است. اتفاقی که منجر به تحول بزرگی در این بلاک چین از نظر مصرف انرژی شد.

دلایل حرکت به سمت اتریوم 2 چیست؟

تقاضا برای تراکنش در بستر اتریوم ظرف 9 سال گذشته دائما در حال افزایش بوده است. رشد تعداد برنامه‌های غیر متمرکز و قراردادهای هوشمند در این بلاک چین، چنین روندی را در پی داشته است. افزایش تقاضا برای تراکنش، چالش مقیاس پذیری را در شبکه اتریوم به معضلی جدی تبدیل کرد. به‌طوری‌که شاهد افزایش نرخ کارمزد یا گس فی و همچنین کاهش سرعت انجام تراکنش‌ها در این شبکه بودیم.

یکی از بزرگ‌ترین موانع بر سر راه ارتقای مقیاس پذیری این بلاک چین، الگوریتم اجماع اثبات کار بود. بنابراین ابتدا باید این الگوریتم اجماع تغییر می‌کرد تا زمینه برای به روزرسانی‌های بعدی در جهت ارتقای مقیاس پذیری شبکه فراهم می‌شد. هر چند در عمل ثابت شد که اتریوم 2 از نظر مقیاس پذیری هم تا حدی بهبود پیدا کرد.

اتریوم 2 چه تغییراتی را به همراه داشته است؟

در پی به روزسانی مرج، عملا اتریوم 2 در سال 2022 به‌طور کامل محقق شد. چند تغییر عمده در طول اجرای این به روزرسانی در بلاک چین اتریوم رخ داد که عبارت‌اند از:

1. تغییر الگوریتم اجماع بلاک چین اتریوم

تا قبل از 15 سپتامبر 2022 شبکه اتریوم از الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کرد. به‌این معنی که مشابه بلاک چین بیت کوین، ماینرها در فرآیند استخراج ارز دیجیتال اتریوم برای اعتبارسنجی و تایید تراکنش‌ها مشارکت می‌کردند. با انتقال به الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake) عملا داستان استخراج اتریوم 2 به پایان رسید. پس از آن ولیدیتورها برای مشارکت در اعتبارسنجی تراکنش‌ها باید ارز دیجیتال اتریوم را در شبکه سهام گذاری کنند.

2. کاهش مصرف انرژی در بلاک‌چین اتریوم

تغییر الگوریتم اجماع بلاک چین اتریوم، دستاورد بزرگی برای اتریوم 2 در کاهش مصرف انرژی به حساب می‌آید. جالب است بدانید در سال 2023، بلاک چین بیت‌کوین حدود 149 تراوات ساعت برق مصرف کرده است. این عدد برای شبکه اتریوم به حدود 0.0026 تراوات ساعت می‌رسد. یعنی در عمل شاهد کاهش 99.95 درصدی مصرف برق در شبکه بلاک‌ چین اتریوم هستیم. اتفاقی که قطعا در توسعه هر چه بیشتر این بلاک‌ چین نقش مفیدی خواهد داشت.

3. ارتقای نسبی مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم

هر چند تمرکز اصلی به روزرسانی اتریوم 2 روی تغییر الگوریتم اجماع بود؛ اما تا حدی هم به ظرفیت رول آپ‌ها (Roll up) برای ارتقای نسبی مقیاس پذیری شبکه اتریوم توجه شد. موضوعی که نتیجه نسبتا قابل قبولی را هم به همراه داشت. به‌طوری‌که تا قبل از اجرایی شدن اتریوم 2 کمتر از 16 تراکنش در ثانیه توسط این بلاک چین پردازش می‌شد. در حال حاضر گاهی اوقات این عدد به حدود 30 تراکنش هم می‌رسد.

تاثیر اتریوم 2 در آپدیت‌های بعدی این شبکه

همان‌طور که اشاره کردیم، چالش اصلی بلاک چین اتریوم، مقیاس پذیری است. به‌همین دلیل اتریوم 2 را باید مقدمه‌ای برای رفع این چالش بزرگ بدانیم. بعد از آپدیت بزرگ مرج در سال 2022، مراحل بعدی نقشه راه توسعه اتریوم در دستور کار قرار گرفت. نقشه راه این شبکه بلاک چین در سال‌های پیش رو توسط ویتالیک بوترین منتشر شده است.

اکنون مقدمات لازم برای آپدیت سرج (The Surge) فراهم شده است. هدف کلیدی از این به‌روزرسانی دستیابی به توان پردازش 100 هزار تراکنش در ثانیه است. اتفاقی که در صورت رخ دادن عملا زنگ خط بسیار جدی برای رقبای اتریوم مانند سولانا به‌شمار می‌رود. خبر مهم اینکه آپدیت دنکون (Dencun) به عنوان یکی از فازهای این به‌روزرسانی بزرگ در ژانویه 2024 با موفقیت آزمایش شد و قرار است در سال 2024 در شبکه اصلی ادغام شود. بنابراین باید توجه داشته باشید که اتریوم 2 پایه و اساس تمام به روزرسانی‌هایی است که در آینده در این بلاک چین رخ می‌دهند.

کلام پایانی

در این مطلب بررسی کردیم که اتریوم 2 چیست و چه تغییر و تحولاتی را در شبکه اصلی ایجاد کرده است. بلاک چین اتریوم با برخورداری از تیم توسعه دهنده متخصص، همواره در مسیر توسعه و رفع چالش‌ها گام برداشته است. هر چند در سال 2023 بلاک چین‌هایی مانند سولانا در برخی از شاخص‌ها از اتریوم پیشی گرفتند؛ اما به‌نظر می‌رسد که با عملیاتی شدن به‌هنگام نقشه راه اتریوم، خطر جدی در بلند مدت این بلاک چین را تهدید نکند.