بدون احراز هویت، امکان ارائه خدمات بسیاری از کسب‌وکارها و همچنین سازمان‌ها به افراد گوناگون وجود ندارد. در دنیای امروز، بخش قابل توجهی از خدمات به صورت آنلاین ارائه می‌شوند. به همین دلیل، استفاده از سیستم هویت دیجیتال به منظور شناسایی دقیق کاربران ضروری است. احراز هویت دیجیتال، امکان ارائه خدمات به مشتریان از سوی کسب‌وکارها و سازمان‌ها در فضای امن را فراهم می‌کند و جلوی بسیاری از سوء استفاده‌های احتمالی را می‌گیرد. در این مطلب قصد داریم کمی درباره ابعاد مختلف مفهوم هویت دیجیتال بحث و بررسی کنیم.
منظور از هویت دیجیتال چیست؟
هویت اشاره به آن چیزی دارد که یک فرد را از دیگر افراد متمایز می‌کند؛ بنابراین وقتی صحبت از هویت دیجیتال به میان می‌آید، منظور مشخصاتی است که یک فرد را در بستر اینترنت از سایر کاربران مجزا می‌کند. هویت دیجیتال زمانی موضوعیت پیدا می‌کند که قرار است خدماتی به مشتریان یا متقاضیان ارائه شود. در این‌گونه موارد سازمان‌ها و شرکت‌ها نیاز دارند تا به دقت کاربران خود را بشناسند و خدمات خود را به صورت منحصربه‌فرد مبتنی بر هویت آن‌ها در اختیارشان بگذارند.
احراز هویت دیجیتال چیست؟
احراز هویت دیجیتال یا Electronic Know Your Customer به اختصار به صورت eKYC شناخته می‌شود. سیستم هویت دیجیتال یک راه‌حل مطمئن برای جلوگیری از جعل هویت افراد در بستر اینترنت است. کاربردهای ekyc بسیار زیاد است. در سال‌های گذشته، به خصوص بعد از همه‌گیری کرونا، روند استفاده از سیستم‌های احراز هویت دیجیتال به جای روش‌های سنتی، شدت پیدا کرد. سازمان‌ها برای حفظ سلامت مردم مجبور به استفاده از راهکارهای اینترنتی برای ارائه خدمات شدند.
در حال حاضر بانک‌ها، مؤسسات مالی، سازمان بورس، قوه قضاییه و پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری، فروشگاه‌های آنلاین و غیره در کشور ما بسیاری از خدمات خود را در بستر اینترنت منوط به احراز هویت دیجیتال کرده‌اند. به زبان ساده، یک سیستم هویت دیجیتال کمک می‌کند تا هویت واقعی هر فرد برای ارائه دهنده خدمت از طریق ابزارهای ویژه مشخص شود.
فناوری‌های کاربردی در سیستم هویت دیجیتال چیست؟
احراز هویت دیجیتال مبتنی بر تکنولوژی‌های روز در دنیا صورت می‌گیرد. تکنولوژی‌هایی که خود آن‌ها عمر چندان طولانی ندارند. آنچه در حال حاضر مشخص است، سه فناوری بلاک چین، بایومتریک و هوش مصنوعی نقش بسزایی در اجرای سیستم هویت دیجیتال دارند.
1. هوش مصنوعی
نمی‌توان ادعا کرد که احراز هویت دیجیتال کاملاً مبتنی بر هوش مصنوعی شکل گرفته است؛ اما واقعیت این است که الگوریتم‌های هوش مصنوعی مهم‌ترین نقش را سروشکل گرفتن پایه‌های ekyc ایفا می‌کنند. یادگیری ماشین، شبکه‌های عصبی و منطق فازی از جمله مهم‌ترین ارکان تشکیل‌دهنده هوش مصنوعی به شمار می‌روند.
شرکت‌ها با استفاده از هوش مصنوعی می‌توانند سیستم‌هایی طراحی کنند تا مانند انسان از قوای تشخیص برخوردار باشند. این قوای تشخیص می‌تواند شامل تشخیص چهره، صدا، حرکت و غیره باشد. شناسایی هویت واقعی افراد در بستر فضای مجازی به کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی کاملاً امکان‌پذیر است.
2. فناوری بایومتریک
فناوری بایومتریک یک ابزار کاربردی در سیستم احراز هویت دیجیتال است که به طور خاص در تشخیص سن افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرآیند به کمک بررسی حالات، رفتارها و مشخصات ذاتی که در چهره گروه‌های سنی مختلف افراد وجود دارد، انجام می‌شود.
فناوری بایومتریک مبتنی بر یادگیری ماشین کار می‌کند. وقتی صحبت از یادگیری ماشین می‌شود، منظور سامانه‌ای است که به طور دائمی در حال تکامل باشد و مبتنی بر داده‌های ورودی می‌تواند خود را کامل‌تر کند. بسیار مهم است که داده‌های ورودی به سامانه‌های مبتنی بر یادگیری ماشین، از تنوع کافی برخوردار باشند تا باعث ایجاد سوگیری اشتباه در عملکرد سامانه برای لحاظ‌کردن پارامترهای مختلف در تشخیص سن افراد نشود.
3. بلاک چین
بلاک چین نیز یکی از تکنولوژی‌های نوپا است که توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. نقش این فناوری در احراز هویت دیجیتال، ارتقای امنیت و حفاظت از حریم خصوصی کاربران است. به کمک بلاک چین می‌توان مانع از هرگونه دستکاری در داده‌ها شد و همچنین سرعت ذخیره‌سازی اطلاعات و پردازش آن‌ها را به طور قابل توجهی افزایش داد. نقش دیگری که بلاک‌چین در سیستم هویت دیجیتال ایفا می‌کند، جلوگیری از ورود داده‌های تکراری به سامانه است و به همین دلیل می‌توان سامانه‌هایی یکپارچه را برای این منظور ترتیب داد.
مزایای احراز هویت دیجیتال چیست؟
احراز هویت دیجیتال در مقایسه با روش‌های سنتی، چند مزیت بسیار مهم دارد. در اینجا به 3 مورد بسیار مهم در خصوص مزایای سیستم هویت دیجیتال اشاره می‌کنیم.
1. دقت بالا در احراز هویت
احراز هویت به شیوه سنتی با استفاده از اپراتور انسانی انجام می‌شود. هر جا پای اپراتور انسانی به میان می‌آید، احتمال خطا هم وجود دارد و هیچ‌گاه نمی‌توان این اشتباهات و خطاها را به صفر رساند. اما احراز هویت دیجیتال با استفاده از الگویتم‌های ریاضی مختلف و همچنین استفاده از بانک‌های اطلاعاتی معتبر، دقت کار احراز هویت را تا سطح بسیار بالایی ارتقا بخشیده‌اند و همین مسئله باعث شده است احتمال خطا در این فرآیند تقریبا به صفر برسد.
2. سرعت بالا در احراز هویت
در روش احراز هویت سنتی، اپراتور انسانی باید تک‌تک مدارک را مورد بررسی قرار دهد و این کار قطعا زمان‌بر خواهد بود. در مقابل در احراز هویت دیجیتال، همه یا بخش قابل توجهی از کارها در لحظه انجام می‌شود. به همین دلیل نتیجه احراز هویت در کوتاه‌ترین زمان ممکن (بعضا به صورت لحظه‌ای) مشخص می‌شود.
3. امنیت بالا در احراز هویت
روش های احراز هویت دیجیتال امتحان خود را در سال‌های اخیر پس داده‌اند و از نظر امنیتی هیچ‌گونه ایراد و ابهامی درباره آن‌ها مطرح نیست. به همین دلیل می‌توان با استفاده از سیستم هویت دیجیتال، می‌توان تا حد زیادی امنیت اطلاعات افراد را تضمین کرد.
📝بیشتر بدانیم: صرافی ارز دیجیتال بدون احراز هویت
رایج ترین روش های احراز هویت دیجیتال
در احراز هویت دیجیتال، برخی از اطلاعات هویتی افراد از طریق بانک‌های اطلاعاتی رسمی در دسترس صحت‌سنجی می‌شوند. علاوه بر آن، 2 روش رایج احراز هویت ویدیویی و تصویری در بسیاری از پلتفرم‌ها اجرا می‌شوند. به‌عنوان مثال برای احراز هویت در صرافی ارز دیجیتال لازم است که حتما یکی از مراحل زیر را طی کنید:
1. احراز هویت ویدیویی
این روش ضمن برخورداری از سرعت بالا، خیلی سریع نیز انجام می‌شود. در نتیجه علاوه بر جلوگیری از کلاهبرداری‌های اینترنتی، باعث می‌شود تا تجربه کاربری خوبی نیز برای افراد رقم بخورد. برای احراز هویت ویدیویی، کاربران باید از دوربین سلفی تلفن همراه هوشمند یا وب کم رایانه خود استفاده کنند. برای این منظور باید دوربین را در یک محیط با روشنایی مناسب به گونه‌ای در مقابل صورت خود بگیرد که علاوه بر اینکه گردی صورت کاملا در تصویر بیفتد، تمام جزئیات چهره نیز به خوبی نمایان شود.
معمولا ضبط فیلم به‌صورت زنده در حد چند ثانیه صورت می‌گیرد. سیستم KYC ویدیویی به کمک تکنولوژی Liveness Detection، زنده بودن ویدیو را تشخیص می‌دهد. علاوه بر آن با استفاده از فناوری Deep Learning مشخصات منحصربه‌فرد چهره فرد استخراج می‌شود. این مشخصات با بانک اطلاعاتی که در اختیار سامانه قرار دارد، تطبیق داده می‌شود.
2. احراز هویت با عکس سلفی
این روش تا چند سال قبل که هنوز احراز هویت ویدیویی ابداع نشده بود، خیلی کاربرد داشت؛ اما واقعیت این است که در برابر کلاهبرداری تا حدی آسیب‌پذیر است. استانداردهای جدید KYC در سال‌های اخیر نیز ارتقا پیدا کرده است. به همین دلیل احراز هویت تنها با اتکا با عکس سلفی نمی‌تواند بالاترین سطح امنیت را فراهم کند.
معمولا برای احراز هویت با عکس سلفی رویه واحدی از سوی کسب‌وکارها اتخاذ می‌شود. به این صورت که از فرد درخواست می‌شود در حالی که یک نوشته مشخص و کارت ملی (بعضا به‌همراه کارت بانکی) خود را در دست دارد، مقابل دوربین بایستد و یک عکس سلفی تهیه کند. سپس این عکس در سامانه بارگذاری می‌شود تا فرآیند KYC ادامه پیدا کند.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که احراز هویت دیجیتال چیست و چه سازوکارهای اجرایی دارد. فرقی نمی‌کند که قصد استفاده از خدمات دولتی را دارید یا به‌دنبال استفاده از خدمات کسب‌وکارهای آنلاین هستید. در بسیاری از مواقع لازم است که احراز هویت دیجیتال را تا سطح مشخصی دنبال کنید. بدون سیستم هویت دیجیتال کارآمد، ارائه خدمات آنلاین در فضای امن و به‌دور از کلاهبرداری ممکن نیست.
