در هر بازار مالی معمولا برای تحلیل دارایی‌ها معمولا شاخص‌هایی ابداع می‌شوند. بازار ارزهای دیجیتال نیز از این قاعده مستثنا نیست. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های این بازار، دامیننس (Dominance) است. شاخص کلیدی که به‌خصوص برای تحلیل رفتار رمزارزهای بزرگ مانند بیت‌کوین، اتریوم و تتر در بازار کریپتوکارنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از تریدرها و سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن این شاخص معاملات خود در بازار رمزارزها را انجام می‌دهند. در ادامه قصد داریم به بررسی اهمیت و کاربرد شاخص دامیننس ارزهای دیجیتال بپردازیم.
دامیننس چیست؟
دامیننس (Dominance) در لغت به‌معنی سلطه یا غلبه است. در بازار ارزهای دیجیتال این اصطلاح نشان‌دهنده سهم مارکت کپ یک ارز دیجیتال از مارکت کپ کل بازار رمزارزها است. برای محاسبه دامیننس هر ارز دیجیتال کافیست مارکت کپ آن را به ارزش بازار کل رمزارزها تقسیم کرده و سپس در 100 ضرب کنید.
به‌عنوان مثال فرض کنید قصد محاسبه دامیننس بیت کوین را داریم. در زمان نگارش این مطلب (22 اسفند 1402) ارزش بازار بیت کوین برابر 1417 میلیارد دلار است. همچنین داده‌های سایت کوین مارکت کپ حاکی از آن است که مارکت کپ کل بازار کریپتو نیز برابر 2710 میلیارد دلار است. بنابراین با یک محاسبه سرانگشتی مشخص می‌شود که دامیننس بیت کوین در حال حاضر برابر 52.3 درصد است.
دامیننس ارزهای دیجیتال چه کاربردی دارد؟
سوال اساسی این است که کاربرد دامیننس چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که دامیننس را می‌توان برای هر ارز دیجیتال محاسبه کرد؛ اما این شاخص تنها زمانی ارزش تحلیل و بررسی دارد که برای ارزهای دیجیتال با ارزش بازار بالا یا یک صنعت خاص از بازار رمزارزها محاسبه شود.
مثلا دو شاخص دامیننس بیت کوین و تتر همواره در بازار مورد توجه تحلیل‌گران هستند. این دو شاخص معمولا رابطه عکس با هم دارند. افزایش دامیننس تتر در شرایطی که دامیننس بیت کوین کاهش پیدا می‌کند، نشان‌دهنده خروج سرمایه از بیت کوین و ورود به استیبل کوین‌ها است. این اتفاق معمولا در ریزش قیمت بیت کوین در بازار رخ می‌دهد. عکس این اتفاق نیز نشان‌دهنده ورود سرمایه تازه برای خرید بیت کوین به بازار است که منجر به افزایش قیمت آن می‌گردد.
همچنین بعضا در یک صنعت زیرمجموعه بازار ارزهای دیجیتال هم می‌توان دامیننس را محاسبه کرد. مثلا فرض کنید که قصد مقایسه عملکرد استیبل کوین‌های مختلف را دارید. شما می‌توانید ارزش بازار کل استیبل کوین‌ها را محاسبه کنید. سپس با تقسیم مارکت کپ هر استیبل کوین بر این عدد، دامیننس آن در بین صنعت استیبل کوین‌ها محاسبه می‌شود. با این شاخص می‌توانید سهم استیبل کوین‌های مختلف در بازار را به‌راحتی محاسبه و میزان محبوبیت و تقاضای پیرامون آن‌ها را ارزیابی کنید.
رابطه مارکت کپ و دامیننس در ارز دیجیتال چیست؟
دامیننس ارزهای دیجیتال و مارکت کپ دو شاخص کاملا در هم تنیده هستند. افزایش یا کاهش دامیننس یک ارز دیجیتال در وهله اول وابسته به مارکت کپ آن و سپس تحت تاثیر ارزش بازار کل رمزارزها قرار دارد.
تجربه نشان می‌دهد که با توجه به دامیننس بالای بیت کوین، نقش این ارز دیجیتال در به حرکت در آوردن بازار بسیار پررنگ است. به عبارت دیگر هر زمان بیت کوین در مسیر رشد قیمت قرار می‌گیرد، بازار را هم با خود به پیش می‌برد.
همچنین بعد از رالی صعودی وقتی بیت کوین وارد محدوده رنج می‌شود، آلت کوین‌ها از فرصت به‌وجود آمده استفاده می‌کنند. به‌این معنی که سرمایه موجود در بازار به سمت آلت کوین‌های مهم هدایت می‌شود. نمود این وضعیت را می‌توان در دامیننس اتریوم مشاهده کرد.
در شرایطی هم که دامیننس بیت کوین وارد روند نزولی می‌شود، معمولا سایر رمزارزها نیز با کمی تاخیر از این شرایط تاثیر می‌پذیرند و افت قیمت را تجربه می‌کنند.
کدام ارزهای دیجیتال بیشترین دامیننس را دارند؟
در تصویر زیر نمودار دامیننس ارزهای دیجیتال برتر بازار کریپتوکارنسی از نظر مارکت کپ را مشاهده می‌کنید. منبع این نمودار، سایت معتبر کوین مارکت کپ است. بر اساس داده‌های روز 10 مارس 2024 سایت کوین مارکت کپ، دامیننس ارزهای دیجیتال بازار کریپتوکارنسی به شرح زیر است:
- بیت کوین: 51.66 درصد
- اتریوم: 18.05 درصد
- تتر: 3.91 درصد
- بایننس کوین: 2.81 درصد
- سولانا: 2.46 درصد
- سایر رمزارزها: 21.12 درصد
همان‌طور که در تصویر فوق هم مشاهده می‌کنید، در سال‌های گذشته به ندرت پیش آمده که دامیننس بیت کوین از 50 درصد کمتر شود. همیشه هستند کسانی که درباره پایان دوره سلطه بیت کوین بر بازار رمزارزها صحبت می‌کنند؛ اما واقعیت از این قرار است که در آینده نزدیک همچنان بیت کوین جایگاه بی‌رقیت خود را حفظ خواهد کرد.
نکته مهم دیگر درباره تصویر فوق، تقویت جایگاه ارز دیجیتال سولانا است. تا قبل از سال 2023 دامیننس سولانا خیلی کمتر از 1 درصد بود؛ اما پس از رشد قیمت 600 درصدی در سال گذشته، خود را به جمع 5 ارز دیجیتال برتر بازار کریپتوکارنسی رساند و به‌این ترتیب دامیننس آن هم بالای 2 درصد قرار دارد.
اتریوم هم در سال‌های قبل همواره در معرض نقد قرار داشته است. بسیاری از شبکه‌های بلاک‌چین تلاش کرده‌اند تا خود را به عنوان رقیب یا جانشین اتریوم معرفی کنند. بخش سبز رنگ در نمودار فوق، معرفی دامیننس اتریوم است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، در گذر زمان سهم اتریوم از مارکت کپ بازار رمزارزها افزایش یافته است. این موضوع نشان‌دهنده جایگاه ویژه اتریوم در بازار کریپتوکارنسی است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره رمز ارزهای برتر بازار بر اساس مارکت کپ و دامیننس، مقاله ده ارز دیجیتال برتر را مطالعه کنید.
دامیننس ارزهای دیجیتال را از کجا ببینیم؟
منابع مختلفی وجود دارند که از طریق آن‌ها می‌توانید دامیننس ارزهای دیجیتال را مشاهده کنید. اما دو مورد از محبوب‌ترین سایت‌ها که اعتبار بالایی در بین عموم فعالان بازار رمزارزها دارند، عبارت‌اند از:
- سایت coinmarketcap.com
- سایت coingecko.com
در این سایت‌ها معمولا می‌توانید داده‌های مربوط به مارکت کپ رمزارزها را به‌صورت لحظه‌ای مشاهده کنید. معمولا در پایان هر روز داده‌های مربوط به دامیننس در این سایت‌ها به‌روزرسانی می‌شوند و در قالب نمودار در اختیار شما قرار می‌گیرند.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که دامیننس چیست و چه کاربردی در بازار ارز دیجیتال دارد. شما هم باید به‌عنوان یک معامله‌گر یا سرمایه‌گذار، برای پیش‌بینی روند حاکم بر بازار حتما نیم نگاهی به تغییرات دامیننس ارزهای دیجیتال مهم بازار داشته باشید. این موضوع به‌شما کمک می‌کند تا اتفاقاتی که در بازار در حال رخ دادن هستند را از نمای بالاتر مشاهده کنید و برای ورود و خروج به بازار تصمیم‌گیری کنید.
