ایران، مهد تمدن‌ها و فرهنگ کهن، نه تنها در تاریخ و معماری خود، بلکه در عرصه آشپزی نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. تنوع بی‌نظیر غذاهای ایرانی، طعمی به یاد ماندنی را در ذهن هر گردشگری به یادگار می‌گذارد. از خورشت‌های رنگارنگ و خوش عطر گرفته تا پلوهای مجلسی و کباب‌های خوشمره، سفره ایرانی سرشار از اصالت و مزه‌های ناب است. اما ذائقه ایرانیان فقط به غذاهای لذیذ ختم نمی‌شود. انواع نوشیدنی ایرانی نیز در کنار غذاها، نقش مهمی در تکمیل این ضیافت رنگین ایفا می‌کنند.
از شربت‌های خنک و گوارای تابستانی گرفته تا دمنوشهای گرم و معطر زمستانی، هر فصلی در ایران نوشیدنی خاص خود را دارد. جایگاه نوشیدنی‌ها در فرهنگ غذایی ایران چنان حائز اهمیت است که در گذشته‌های دور، شربت‌خانه‌هایی برای پذیرایی از مردم و ارائه انواع نوشیدنی‌های سرد و گرم دایر بوده است. علاوه بر طعم بی‌نظیر، نوشیدنی ایرانی از گیاهان دارویی تهیه می‌شوند و خواص درمانی فراوانی برای سلامتی دارند. در ادامه این متن، به نوشیدنی سنتی ایرانی اشاره می‌کنیم.
تاریخچه نوشیدنی در ایران
تاریخچه انواع نوشیدنی های ایرانی، داستانی دیرینه و پرماجرا است که به هزاران سال پیش باز می‌گردد. شواهد نشان می‌دهد که ایرانیان از دیرباز به نوشیدن انواع نوشیدنی‌های گوارا و شفابخش علاقه‌مند بوده‌اند. در زمان پادشاهی جمشید، گفته می‌شود که بهترین نوشیدنی های ایرانی به اوج شکوفایی خود رسیدند. این پادشاه افسانه‌ای، درباریان خود را مامور کرد تا از سراسر جهان بهترین میوه‌ها را جمع‌آوری کرده و از آب آنها نوشیدنی‌های لذیذی تهیه کنند.
جمشید به طور خاص به آب انگور علاقه داشت و دستور می‌داد که آن را در دیگ‌های بزرگ ریخته و برای روز بعد نگه دارند. علاوه بر این، در سراسر ایران مکان‌هایی به نام “شربت‌خانه” وجود داشت که انواع نوشیدنی‌های خنک و گرم، از جمله چای را به مردم ارائه می‌کردند. این شربت‌خانه‌ها محل گردهمایی مردم و تبادل نظر در مورد مسائل مختلف بوده‌اند.
امروزه، پس از گذشت هزاران سال، تنوع نوشیدنی‌ها و دمنوشهای ایرانی به حدی چشمگیر است که هر ذائقه‌ای را به وجد می‌آورد. از شربت‌های خنک و گوارای تابستانی گرفته تا دمنوشهای گرم و معطر زمستانی، هر فصلی در ایران نوشیدنی خاص خود را دارد. اگر به دنبال تجربه طعم‌های بی‌نظیر و اصیل ایرانی هستید، گشت و گذار در میان مغازه‌های رنگارنگ و چشیدن انواع نوشیدنی های اصیل ایرانی، می‌تواند خاطره‌ای فراموش‌نشدنی را برای شما رقم بزند. اکنون، وقت آن است که با اسامی نوشیدنی های ایرانی آشنا شویم.
آشنایی با انواع نوشیدنی های سرد ایرانی
نوشیدنی‌های سرد بخش جدانشدنی سبک زندگی ایرانی‌ها هستند. عصاره انواع گیاهان، میوه‌ها و عرقیات مختلف، شکل‌دهنده انواع نوشیدنی های سرد ایرانی هستند. تنوع در نوشیدنی‌های اصیل ایرانی گسترده است. شما می‌توانید بر اساس ذائقه، نوشیدنی‌های سرد مورد علاقه‌ی خود را انتخاب کنید و از نوشیدن آنها لذت ببرید. شایان ذکر است که اکثر نوشیدنی های سرد ایرانی در قالب شربت های خوشمزه تهیه می‌شوند. در ادامه، به بهترین نوشیدنی های ایرانی می‌پردازیم.
خنکای تابستان با شربت بیدمشک؛ اکسیر سلامتی
در میان گرمای طاقت‌فرسای تابستان و با نگاهی به لیست نوشیدنی های ایرانی، هیچ چیز به اندازه یک لیوان شربت بیدمشک خنک و گوارا نمی‌چسبد. این نوشیدنی سنتی ایرانی، نه تنها تشنگی را رفع می‌کند، بلکه خواص بی‌نظیری برای سلامتی دارد. بیدمشک، درختچه‌ای معطر از خانواده بید، با گل‌های خوشبو، منبع اصلی تهیه این شربت شگفت‌انگیز است. از عرق بیدمشک که از گل‌های این گیاه به دست می‌آید، نوعی عصاره با خواص دارویی منحصر به فرد تهیه می‌شود. بیدمشک یکی از نوشیدنی های خنک ایرانی محسوب می‌شود.
شربت بیدمشک به سادگی و در عرض چند دقیقه قابل تهیه است. کافی است عرق بیدمشک را با آب و شکر یا عسل مخلوط کنید و از طعم گوارا و خنک آن لذت ببرید. اما فواید شربت بیدمشک به همین خنکی و گوارایی ختم نمی‌شود. این شربت، گنجینه‌ای از خواص درمانی برای سلامتی بدن شماست این خواص عبارتند از:
- آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده: بیدمشک یکی از نوشیدنی های سرد ایرانی است و به آرامش اعصاب و روان کمک می‌کند.
- کاهش سردرد: نوشیدن شربت بیدمشک در زمان سردرد، به تسکین درد و رفع آن کمک می‌کند.
- تقویت دستگاه گوارش: بیدمشک خاصیت ضد نفخ دارد و به هضم غذا کمک می‌کند.
- درمان اسهال: این شربت به تنظیم عملکرد روده و درمان اسهال کمک می‌کند.
- افزایش اشتها: طبع خنک و ملایم بیدمشک، اشتها را تحریک می‌کند.
- کاهش قند خون: بیدمشک به تنظیم قند خون کمک می‌کند و برای افراد دیابتی مفید است.
- درمان کم خونی: این شربت منبع آهن است و به رفع کم خونی کمک می‌کند.
با وجود این همه خواص شگفت‌انگیز، شربت بیدمشک به عنوان یک نوشیدنی خنک و گوارا، در هر فصلی از سال، به خصوص در گرمای تابستان، می‌تواند طراوت و شادابی را به شما هدیه دهد.
دوغ؛ نوشیدنی دلچسب ایرانی
دوغ، یکی دیگر از نوشیدنی های سرد ایرانی، از دیرباز در سفره ایرانی‌ها جایگاه ویژه‌ای داشته و به عنوان یکی از نمادهای آشپزی و فرهنگ ایرانی در جهان شناخته می‌شود. ترکیبات ساده دوغ، شامل ماست، آب، نمک و نعنا، طعمی دلچسب و خنک به این نوشیدنی می‌بخشد که در گرمای تابستان، طراوت و شادابی را به ارمغان می‌آورد. دوغ نه تنها یک نوشیدنی گوارا است، بلکه خواص بی‌نظیری نیز برای سلامتی بدن دارد. این نوشیدنی سرشار از پروبیوتیک‌ها است که به تقویت سیستم گوارش و هضم بهتر غذا کمک می‌کنند.
همچنین، دوغ به دلیل داشتن کلسیم و فسفر، برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها مفید است. علاوه بر این، دوغ به تنظیم فشار خون، کاهش کلسترول و پیشگیری از پوکی استخوان نیز کمک می‌کند. در گذشته، دوغ به صورت سنتی در خانه‌ها تهیه می‌شد. این روش تهیه، فرآیندی زمان‌بر بود و دوغ حاصل از آن، ماندگاری زیادی نداشت. خوشبختانه امروزه، دوغ‌های باکیفیت و بهداشتی در شرایط استاندارد به صورت صنعتی تولید می‌شوند و به راحتی در دسترس همه افراد قرار دارند. بنابراین، اگر به دنبال یک نوشیدنی گوارا، سالم و پرخاصیت هستید، دوغ را انتخاب کنید. این نوشیدنی اصیل ایرانی، نه تنها طعمی دلچسب دارد، بلکه فواید فراوانی نیز برای سلامتی شما به ارمغان می‌آورد.
شربت خاکشیر؛ مناسب برای کاهش دمای بدن
شربت خاکشیر، یکی از نوشیدنی های گیاهی ایرانی، از دیرباز در میان ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشته است. گیاه خاکشیر که به طور طبیعی در بسیاری از نقاط ایران می‌روید، گاه توسط کشاورزان نیز در کنار سایر محصولاتشان کشت می‌شود. پس بی‌دلیل نیست که به شربت خاکشیر لقب یکی از نوشیدنی های اصیل ایرانی داده‌اند. از دانه‌های ریز خاکشیر، در ترکیب با آب و شکر، شربتی خنک و گوارا به دست می‌آید که در گرمای طاقت‌فرسای تابستان، طراوت و شادابی را به ارمغان می‌آورد.
بنابراین، خاکشیر یکی از نوشیدنی های تابستانی ایرانی محسوب می‌شود. این نوشیدنی معروف ایران، نه تنها در ایران، بلکه در سایر کشورهای خاورمیانه نیز محبوبیت فراوانی دارد. علاوه بر شربت خاکشیر، از دانه‌های این گیاه می‌توان در تهیه شربت‌های دیگری مانند سکنجبین، فوفل و تخم مرغ نیز استفاده کرد.اما خواص خاکشیر به همین خنکی و گوارایی ختم نمی‌شود. این گیاه، گنجینه‌ای از فواید سلامتی برای بدن شماست: شربت خاکشیر به دلیل طبع خنک و ترش، به کاهش دمای بدن در فصل گرما کمک می‌کند.
خاکشیر به دلیل دارا بودن فیبر، می‌تواند به احساس سیری و کاهش اشتها کمک کند و در نتیجه در لاغری و تناسب اندام موثر باشد. خاکشیر به دفع سموم بدن و آبرسانی به بدن کمک می‌کند و در درمان گرمازدگی و بی‌حالی ناشی از گرما موثر است. شربت خاکشیر به دلیل داشتن خواص ضد التهابی، می‌تواند به تسکین سردردهای گرم و میگرن کمک کند. با وجود این همه خواص شگفت‌انگیز، شربت خاکشیر به عنوان یکی از نوشیدنی های خنک ایرانی، در هر فصلی از سال، به خصوص در گرمای تابستان، می‌تواند طراوت و شادابی را به شما هدیه دهد.
شربت سکنجبین؛ گوارای تابستان، شفای زمستان
در میان انبوه نوشیدنی های تابستانی ایرانی، هنوز هم طعم اصیل و سنتی سکنجبین، جایگاه خود را در سفره‌های ایرانی حفظ کرده است. این شربت کهن، از ترکیب برگ نعنا، سرکه و انگبین (عسل) تهیه می‌شود و طعمی گوارا و خنک دارد که در گرمای تابستان، طراوت و شادابی را به ارمغان می‌آورد. سکنجبین نه تنها یک نوشیدنی خوشمزه است، بلکه خواص درمانی فراوانی نیز دارد. از جمله فواید این شربت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش عطش: سکنجبین طبعی خنک و تر دارد و به رفع عطش و گرمازدگی در فصل تابستان کمک می‌کند.
- تقویت کبد: این شربت برای افرادی که از نارسایی کبد رنج می‌برند (با مشورت پزشک) مفید است و به عملکرد بهتر کبد کمک می‌کند.
- تصفیه خون: سکنجبین به تصفیه خون و دفع سموم بدن کمک می‌کند.
- تقویت سیستم ایمنی: این شربت منبع ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
- کاهش فشار خون: سکنجبین به تنظیم فشار خون کمک می‌کند و برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مفید است.
- ضد التهاب: این شربت خاصیت ضد التهابی دارد و به تسکین درد مفاصل و عضلات کمک می‌کند.
علاوه بر این، سکنجبین می‌تواند به عنوان یک سس خوشمزه در کنار غذاها نیز سرو شود. ترکیب این شربت با خیار، طعمی بی‌نظیر و دلچسب دارد که در بسیاری از کافه‌ها و رستوران‌ها نیز سرو می‌شود. اگر به دنبال نوشیدنی های سرد ایرانی هستید که در عین حال برای سلامتی شما نیز مفید باشد، سکنجبین را امتحان کنید. این شربت کهن و پرخاصیت، می‌تواند در هر فصلی از سال، به خصوص در گرمای تابستان، طراوت و شادابی را به شما هدیه دهد.
انواع نوشیدنی های گرم ایرانی کدامند
نوشیدنی گرم ایرانی معمولاً در قالب چای یا دمنوش هستند. دمنوش‌ها، نوشیدنی‌های گیاهی که از دم‌کردن برگ، میوه، ساقه، گل، پوست و ریشه گیاهان تهیه می‌شوند، گنجینه‌ای از سلامتی و طعم بی‌نظیر را به ما هدیه می‌دهند. این نوشیدنی‌های طبیعی که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، جایگزینی ایده‌آل برای چای و قهوه به شمار می‌روند.
بر خلاف چای و قهوه، دمنوش‌ها فاقد کافئین هستند و می‌توانند در هر ساعتی از شبانه‌روز، به خصوص قبل از خواب، بدون ایجاد مشکل در خواب، میل شوند. تهیه دمنوش بسیار ساده است و به زمان و تجهیزات خاصی نیاز ندارد. هضم آسان دمنوش‌ها، آنها را به گزینه‌ای مناسب برای افرادی که با مشکلات گوارشی دست و پنجه نرم می‌کنند، تبدیل کرده است. در ادامه، به انواع نوشیدنی های گرم ایرانی به همراه مزایای سلامتی آنها اشاره می‌شود.
چای؛ نوشیدنی شناخته شده ایرانی
چای، بدون شک، پادشاه نوشیدنی‌ها در ایران است. از صبح زود که ایرانیان روز خود را با یک فنجان چای آغاز می‌کنند تا شب‌هنگام که برای پذیرایی از مهمان، چای بهترین گزینه است، چای که یکی از نوشیدنی های گرم ایرانی محسوب می‌شود، در تمام لحظات زندگی ایرانیان حضور دارد. فرقی نمی‌کند که هوا گرم باشد یا سرد، چای همواره جایگاه خود را در سفره ایرانی حفظ می‌کند. حتی در گرم‌ترین روزهای تابستان در مناطق کویری مانند یزد، نوشیدن یک فنجان چای داغ، صفای دیگری دارد.
دمنوش گل گاوزبان؛ اکسیر آرامش
گل گاوزبان، به عنوان یار همیشگی سفره‌های ایرانی، شهرت خود را به عنوان یک نوشیدنی آرامش‌بخش بی‌نظیر به دست آورده است. این گیاه که در طب سنتی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد، با دم کردن گل‌های خشک آن به تنهایی یا همراه با لیمو و برگ بو، دمنوشهای معجزه‌گر برای رهایی از اضطراب و افسردگی خلق می‌کند. اما خواص گل گاوزبان به آرامش ختم نمی‌شود. این گیاه شگفت‌انگیز با داشتن آنتی‌اکسیدان‌های فراوان، به عنوان سپر دفاعی در برابر سلول‌های سرطانی عمل می‌کند. همچنین، مصرف دمنوش گل گاوزبان به سلامت پوست و مو کمک شایانی می‌کند و در درمان سرماخوردگی نیز موثر است. با وجود این همه فواید، لازم به ذکر است که مصرف این گیاه برای خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.
دمنوش دارچین؛ اکسیر جوانی و سلامتی
دارچین که از پوست درختچه‌ای به همین نام به دست می‌آید، طعمی گرم و دلچسب دارد و خواص بی‌نظیری برای سلامتی بدن به ارمغان می‌آورد. چینی‌ها معتقدند که مصرف مداوم دارچین به مدت شش ماه در سال، شما را تا ابد جوان نگه می‌دارد. اما راز جوانی با دارچین به چه معناست؟ دمنوش دارچین با دارا بودن آنتی‌اکسیدان‌های فراوان، به مبارزه با رادیکال‌های آزاد رفته و از سلول‌های بدن در برابر پیری زودرس محافظت می‌کند. این دمنوش همچنین با تنظیم قند خون و کاهش سطح کلسترول، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، دمنوش دارچین به عنوان یک ضد التهاب قوی، می‌تواند در کاهش درد مفاصل و عضلات موثر باشد. همچنین، برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف این دمنوش می‌تواند به تقویت حافظه و پیشگیری از بیماری آلزایمر کمک کند. یکی از مزایای بی‌نظیر دمنوش دارچین، قابلیت ترکیب آن با سایر گیاهان دارویی است. شما می‌توانید این دمنوش را به تنهایی یا همراه با زنجبیل، نعناع، گل محمدی و… دم کرده و از طعم و خواص بی‌نظیر آن لذت ببرید.
دمنوش زنیان؛ تسکین دندان درد و گنجینه ای از سلامتی
دمنوش زنیان، نوشیدنی گرم و اصیل ایرانی، با طعمی دلچسب و خواص بی‌نظیر، مهمان خانه‌های ما می‌شود. این دمنوش سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌های ضروری مانند کلسیم، پتاسیم، سدیم، فسفر، آهن، تیامین، نیاسین، تیمول و اسیدهای چرب است که آن را به گنجینه‌ای از سلامتی تبدیل کرده است. همینطور، دمنوش زنیان با داشتن خاصیت ضد التهابی و ضد عفونی‌کننده، به تسکین علائم سرماخوردگی مانند گلودرد، سرفه و احتقان کمک می‌کند.
سخن پایانی
در این مطلب عمدتاً به معرفی نوشیدنی های قدیمی ایرانی پرداخته شد. امتحان کردن هر کدام از نوشیدنی های ایرانی، شما را به یکی از مناطق خاص ایران می‌برد. این نوشیدنی های اصیل ایرانی بسیار پرطرفدار هستند و خواص درمانی‌شان نیز ثابت شده است. نوشیدنی های ایرانی را جایگزین سایر نوشیدنی های مضر کنید تا سالم بمانید.
