شاید هیچ چیز مانند لیکویید شدن در ارز دیجیتال برای تریدرهای فیوچرز دردناک نباشد. هر معامله‌گر یک پوزیشن معاملاتی را با انگیزه کسب سود باز می‌کند. حال اگر یک پوزیشن معاملاتی نه تنها سودآور نباشد؛ بلکه تغییر و تحولات بازار به گونه‌ای رقم بخورد که اصل سرمایه معامله‌گر هم از دست برود، آنگاه چیزی جز ضرر و زیان عاید او نخواهد شد. از این اتفاق در معاملات فیوچرز رمز ارزها اصطلاحا تحت عنوان لیکویید در بازار ارز دیجیتال یاد می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا بررسی کنیم لیکویید چیست و اینکه آیا راهی برای جلوگیری از لیکویید شدن وجود دارد یا خیر؟
لیکویید شدن در ارز دیجیتال چیست؟
واژه Liquidation در معاملات ارزهای دیجیتال به معنی بسته شدن یا انحلال اجباری یک پوزیشن معاملاتی است. لیکویید شدن یا لیکوئید شدن ارز دیجیتال، فقط در معاملات اهرم‌دار ارز دیجیتال معنی پیدا می‌کند. به عبارت دیگر این اصطلاح هیچ‌گاه در معاملات اسپات رمز ارزها به کار نمی‌رود. بلکه این مفهوم در معاملات مارجین و فیوچرز رمزارزها به دلیل استفاده از اهرم یا لوریج در باز کردن پوزیشن معاملاتی، کاربرد دارد.
در واقع هنگام استفاده از اهرم در باز کردن یک پوزیشن معاملاتی، شما از صرافی وام می‌گیرید. مارجین پوزیشن معاملاتی در اینجا حکم وثیقه برای وام دریافتی را خواهد داشت. هرگاه تغییرات قیمت ارز دیجیتال خلاف جهت پیش‌بینی شما باشد و میزان تغییرات تا سطح معینی برسد، صرافی وثیقه شما را برای باز‌پس‌گیری وام پرداختی از آن خود می‌کند. برای این منظور باید پوزیشن معاملاتی به صورت خودکار بسته شود. اتفاقی که تحت عنوان لیکویید شدن شناخته می‌شود.
آیا لیکویید شدن تنها در معاملات ارز دیجیتال کاربرد دارد؟
مفهوم کلی لیکویید ارز دیجیتال در معامله‌گری را بررسی کردیم. باید توجه داشته باشید که لیکویید شدن تنها محدود به معاملات ارز دیجیتال نیست. بلکه در سایر خدمات دیفای حوزه کریپتوکارنسی نیز بعضا با این مفهوم روبه‌رو خواهید شد. به‌عنوان مثال، پلتفرم‌های وام‌دهی ارز دیجیتال را در نظر بگیرید.
برای دریافت وام در این پلتفرم‌ها، لازم است که وجهی را به عنوان وثیقه پرداخت کنید. سپس هر پلتفرم بسته به سیاست‌های خود مقدار مشخصی (معمولا بین 50 تا 70 درصد) از وثیقه را به‌عنوان وام به شما پرداخت می‌کند. شما متعهد می‌شوید که تحت شرایط مشخصی، اصل و سود وام دریافتی را بازپرداخت کنید.
اگر به هر دلیل وام را در موعد مقرر تسویه نکنید یا نوسانات قیمت ارز دیجیتال باعث شود ارزش وام دریافتی با وثیقه برابر و حتی از آن بیشتر شود، در این حالت پلتفرم وام‌دهی به‌صورت خودکار اقدام به نقد کردن وثیقه شما می‌کند. این اتفاق هم نوعی لیکویید در بازار ارز دیجیتال است.
مثال موردی از مفهوم لیکویید در بازار ارز دیجیتال
اجازه دهید یک مثال عینی را برای درک بهتر مفهوم لیکویید ارز دیجیتال بررسی کنیم. تصور کنید که شما یک پوزیشن معاملاتی لانگ (Long) روی بیت کوین با مارجین 100 دلار و اهرم 10 برابری باز می‌کنید. به زبان ساده 100 دلار سرمایه شما و 900 دلار نیز سرمایه از صرافی ارز دیجیتال وام می‌گیرید و پوزیشن معاملاتی به ارزش 1000 دلار باز می‌کنید.
فرض کنید برخلاف پیش‌بینی شما مبنی بر افزایش قیمت بیت کوین، شاهد افت قیمت این رمز ارز در بازار باشیم. در این حالت پوزیشن معاملاتی وارد ضرر خواهد شد. به نظر شما چه زمانی این پوزیشن معاملاتی لیکویید می‌شود؟ با توجه به اینکه اهرم معاملاتی 10 برابری انتخاب شده، با کاهش 10 درصدی قیمت ارز دیجیتال، عملا میزان ضرر با مارجین 100 دلاری برابر می‌شود. در این حالت صرافی به طور خودکار پوزیشن را می‌بندد و مبلغ مارجین را نیز برمی‌دارد.
لازم به ذکر است که صرافی‌های ارز دیجیتال سیاست‌های مختلفی را برای لیکویید شدن تعیین می‌کنند. مثلا ممکن است در یک صرافی وقتی ضرر پوزیشن معاملاتی به اندازه نصف مارجین شود، دستور لیکویید شدن پوزیشن معاملات صادر گردد. بنابراین لازم است که حتما قوانین و مقررات لیکویید شدن ارز دیجیتال در صرافی‌ها را در ابتدا مطالعه کنید.
آیا امکان جلوگیری از لیکویید شدن در ارز دیجیتال وجود دارد؟
یکی از اصول مدیریت سرمایه در معاملات فیوچرز ارز دیجیتال، جلوگیری از لیکویید شدن پوزیشن‌های معاملاتی است. نوسانات قیمت شدید ارزهای دیجیتال باعث می‌شود که بعضا خیلی سریع‌تر از آنچه فکر کنید، پوزیشن معاملاتی منحل شود. به همین دلیل است که کارشناسان توصیه می‌کنند تنها افراد با تجربه وارد معاملات فیوچرز شوند.
برای پیشگیری از لیکویید شدن در ارز دیجیتال باید بهترین زمان فروش ارز دیجیتال در معاملات فیوچرز را به درستی تشخیص دهید. با در نظر گرفتن این نکته مهم می‌توانید از بسته شدن خودکار پوزیشن‌های معاملاتی جلوگیری کنید. در همین راستا چند پیشنهاد ساده برای جلوگیری از لیکوئید شدن ارز دیجیتال مطرح می‌کنیم:
- تحلیل تکنیکال را برای شناسایی دقیق نقاط ورود و خروج به پوزیشن‌های معاملاتی فراموش نکنید.
- از باز کردن پوزیشن‌های معاملاتی با اهرم بالا پرهیز کنید.
- حتما معاملات خود را با تعیین حد سود و ضرر انجام دهید.
- شت کوین‌ها انتخاب مناسبی برای معاملات فیوچرز نیستند.
مهم‌ترین نکته در جلوگیری از لیکویید شدن، انتخاب اهرم است. در مثال فوق، فرض کنید از اهرم 100 برابر استفاده می‌کردیم. در این صورت تنها 1 درصد کاهش قیمت بیت کوین برای لیکویید شدن پوزیشن معاملاتی کافی بود. نوسان قیمت 1 درصدی بیت کوین امری کاملا عادی است که در یک روز شاید چندین بار اتفاق بیفتد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم هیچ‌گاه به‌سراغ اهرم‌های بالا در معاملاتی آتی نروید.
بهترین نقطه برای تعیین حد ضرر نیز وابسته به میزان اهرم انتخاب شده است. ابتدا نقطه لیکویید شدن پوزیشن را بر اساس لوریج انتخابی مشخص کنید. سپس حد ضرر را با فاصله بین 10 تا 50 درصد نسبت به آن بسته به میزان ریسک پذیری خود را تعیین کنید. به این ترتیب هیچ‌گاه پوزیشن معاملاتی لیکویید نخواهد شد و قبل از این اتفاق از معامله خارج می‌شوید.
کلام پایانی
تا اینجا بررسی کردیم که لیکویید چیست و چگونه می‌توان جلوی آن را گرفت. واقعیت از این قرار است که جلوگیری از لیکویید شدن معاملات فیوچرز رمز ارزها با تعیین حد ضرر منطقی امکان‌پذیر است. پیشنهاد می‌کنیم به دلیل ماهیت نوسانی ارزهای دیجیتال، حتما تمرین ترید در حساب‌های دمو صرافی‌ها را جدی بگیرید. هیچ چیز مانند تجربه واقعی معامله‌گری در محیط آزمایشی صرافی‌ها کمک نمی‌کند تا فوت کوزه‌گری ترید را یاد بگیرید. راه حل شما برای جلوگیری از لیکویید در ترید چیست؟