مبادله کالا با کالا یکی از قدیمی‌ترین روش‌های تجارت در بین انسان‌ها بوده است که قدمتی به درازای تاریخ حیات بشر دارد. در بین کالاهای مختلفی که انسان‌ها از دل زمین بیرون می‌آورند و سایر محصولاتی که از طریق کشاورزی تولید می‌کنند، مواد خام و محصولات دیگری هستند که جایگاه و اعتبار ویژه‌ای دارند. حدود 200 سال است که مفهومی تحت عنوان کامودیتی (Commodity) وارد ادبیات بازارهای مالی شده است.
کامودیتی‌ها همواره به عنوان دارایی‌های ارزشمند برای محافظت از سرمایه در برابر نوسانات اقتصادی شناخته می‌شوند. به همین دلیل است که بسیاری از معامله‌گران بزرگ در بازارهای مالی، بخشی از سبد سرمایه‌گذاری خود را به این گروه از دارایی‌ها اختصاص می‌دهند. اگر شما هم کنجکاو هستید تا با نحوه کسب سود و مدیریت سرمایه در بازار فارکس با استفاده از کامودیتی‌ها آشنا شوید، حتما تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
📝بیشتر بخوانیم: مدیریت سرمایه
کامودیتی چیست؟
Commodity اصطلاحی است که برای مواد خام (Raw Material) یا محصولات اولیه (Primary Product) به کار می‌رود. این گروه از کالاها ذاتا با دیگر محصولات قابل معامله هستند. نکته مهم درباره کامودیتی‌ها این است که معمولا به عنوان مواد اولیه برای تولید محصولات صنعتی و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نفت خام، طلا، نقره، مس، گندم، سویا، ذرت و غیره از جمله کامودیتی‌های مشهور در بازارهای مالی هستند. باید توجه داشته باشید که کامودیتی‌ها معمولا تفاوت چندانی با هم ندارند. به عنوان مثال گندم به عنوان یک محصول کشاورزی در سراسر دنیا تولید می‌شود. هر چند ممکن است کیفیت گندم تولید شده در کشورهای مختلف با هم تفاوت داشته باشد؛ اما معمولا ویژگی‌های مشترک آن‌ها به مراتب بیشتر است.
انواع کامودیتی ها کدامند؟
در یک دسته‌بندی رایج، انواع کامودیتی‌ها را در 2 گروه طبقه‌بندی می‌کنند که عبارت‌اند از:
1. کامودیتی سخت (Hard Commodity)
اصطلاح کامودیتی سخت برای آن دسته از مواد خام به کار می‌رود که استخراج می‌شوند. عملیات استخراج آن‌ها نیز در معادن یا چاه‌های نفت صورت می‌گیرد. انواع کامودیتی‌های سخت را می‌توان در 3 گروه دسته‌بندی کرد که عبارت‌اند از:
- فلزات گران‌بها (مانند طلا و نقره)
- فلزات پایه (مانند مس و آلومینیوم)
- انرژی (مانند نفت خام، گاز طبیعی و اتانول)
2. کامودیتی نرم (Soft Commodity)
دسته دوم کالاها که در بازارهای مالی معامله می‌شوند، کامودیتی نرم نام دارند. این اصطلاح برای محصولات اولیه کشاورزی به‌کار می‌رود. به عنوان مثال می‌توان به گندم، سویا، ذرت و غیره اشاره کرد که در فرآیند کشت به دست می‌آیند. ویژگی مشترک این دسته از کامودیتی‌ها آن است که به عنوان محصولات اولیه برای تولید سایر مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چرا نوسانات قیمت کامودیتی های سخت کمتر است؟
یکی از بحث‌های مهمی که معمولا در بازارهای مالی مطرح می‌شود، تفاوت رفتار قیمت کامودیتی‌های سخت و نرم است. تجربه نشان می‌دهد که کامودیتی فلزات اساسی و نفت خام در مقایسه با محصولات کشاورزی، نوسانات قیمت کمتری را تجربه می‌کنند. حتما می‌پرسید که دلیل این رویه چیست؟
واقعیت این است که تولیدکنندگان کامودیتی‌های سخت عمدتا در زمره دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ چند ملیتی هستند. اگر نگاهی به فهرست تولیدکنندگان نفت در جهان بیندازید، با اسامی مانند آرامکو، توتال و غیره مواجه می‌شوید. در مقابل شرکت‌های تولیدکننده محصولات کشاورزی از نظر ارزش، جایگاه به مراتب پایین‌تری دارند. این موضوع باعث می‌شود که شرکت‌های بزرگ به نوعی نقش لنگر ثبات را برای کامودیتی‌های سخت ایفا کنند.
از آن گذشته بدیهی است که کالاهایی مانند طلا، نفت خام و غیره در مقایسه با گندم و سایر محصولات کشاورزی برای مدت زمان به مراتب طولانی‌تری قابل ذخیره‌سازی و نگهداری هستند. این موضوع هم به نوبه خود در جلوگیری از ایجاد نوسانات قیمت شدید در کامودیتی‌های سخت اثرگذار است. در یک جمله باید بگوییم که کامودیتی‌های سخت را می‌توان به عنوان شاخص ارزیابی سلامت اقتصاد جهانی در نظر گرفت.
بازار کامودیتی چیست؟
حال که با کامودیتی‌ها آشنا شدیم، وقت آن رسیده است که درباره معاملات این گروه از دارایی‌ها در بازارهای مالی بحث کنیم. اولین بازار کامودیتی در معنای مدرن در سال 1848 میلادی تشکیل شد. نام این بازار هیئت تجارت شیکاگو (CBOT) بود که در آمریکا راه‌اندازی شد. هدف از راه‌اندازی این بازار در ابتدا کمک به کشاورزان بود. در قالب این بازار کشاورزان محصولات خود را چند ماه زودتر به فروش می‌گذاشتند. به این ترتیب محصولات خود را از مدت‌ها قبل از برداشت، به فروش می‌رساندند. این موضوع باعث می‌شد تا کشاورزان خیلی راحت‌تر تولید و عرضه محصولات خود را مدیریت کنند.
اما باید توجه داشته باشید که بازار کامودیتی‌ها در همین سطح باقی نماند. بلکه به مرور زمان زیرساخت لازم برای فعالیت معامله‌گران نیز در آن مهیا شد. افرادی که نه تولیدکننده کامودیتی‌ها هستند و نه در بین مصرف‌کنندگان این کالاها قرار می‌گیرند. بلکه صرفا به دنبال آن هستند که از محل نوسانات قیمت این دارایی‌ها برای کسب سود استفاده کنند. بورس کالای شیکاگو (CME) به عنوان نماد اصلی و شناخته‌شده‌ترین بازار کامودیتی در سطح جهان شناخته می‌شود.
معاملات کامودیتی ها چگونه انجام می شود؟
همان‌طور که اشاره کردیم، از نظر تاریخی مواد خام و فلزات ارزشمند به عنوان سدی محکم برای محافظت از سرمایه‌ها در برابر نوسانات اقتصادی به خصوص تورم شناخته می‌شود. اگر به نمودار قیمت کامودیتی‌ها در کنار ارزهای فیات مانند دلار مشاهده کنید، این نکته برای شما آشکار می‌شود. همبستگی کم کامودیتی‌ها با ارزهای فیات باعث می‌شود تا بسیاری از معامله‌گران با هدف ایجاد پرتفوی سرمایه‌گذاری متنوع و مدیریت ریسک، بخشی از سرمایه خود را برای خرید آن‌ها اختصاص دهند. معاملات کامودیتی‌ها در بازارهای مالی به دو شکل انجام می‌شود که عبارت‌اند از:
- معاملات نقدی یا اسپات
- معاملات مشتقه (فیوچرز، CFD و غیره)
در معاملات نقدی یا اسپات خرید و فروش کالاها انجام می‌شود. به عبارت دیگر افراد با پرداخت هزینه، کالای مد نظر خود را خریداری کرده و مطابق قرارداد، تحویل می‌گیرند. تولیدکنندگان و خریداران کالاها شیوه دیگری نیز برای معامله دارند که تحت عنوان معاملات فیوچرز یا آتی شناخته می‌شود. در معاملات فیوچرز، قراردادی بین خریدار و فروشنده منعقد می‌شود که به موجب آن فروشنده متعهد می‌شود مقدار مشخصی از یک کالا را در سررسید مشخص در اختیار خریدار بگذارد.
در بین معاملات مشتقه، روش‌های دیگری نیز هستند که با استفاده از آن‌ها هیچ‌گونه کالایی مبادله نمی‌شود. بلکه در آن‌ها معامله‌گران روی پیش‌بینی افزایش یا کاهش قیمت کامودیتی‌ها با هم وارد قرارداد می‌شوند. معاملات CFD نمونه بارز این شیوه ترید کامودیتی‌هاست. معاملات CFD تاریخ انقضا ندارند.
فرض کنید شما پیش‌بینی می‌کنید که قیمت نفت خام در آینده به دلایل خاصی افزایش خواهد یافت. در نتیجه وارد یک پوزیشن معاملاتی CFD خرید نفت خام می‌شوید. اگر شراط طبق پیش‌بینی شما پیش برود و قیمت نفت خام افزایش یابد، سود خواهید کرد؛ اما در صورت کاهش قیمت نفت، وارد ضرر می‌شوید. اگر میزان ضرر و زیان معامله شما به سطح استاپ اوت (Stop Out) برسد، اصطلاحا پوزیشن معاملاتی لیکویید (Liquid) می‌شود.
📝بیشتر بخوانیم: لیکویید چیست؟
اگر قصد سرمایه‌گذاری مستقیم در کامودیتی‌ها ندارید هم می‌توانید به‌سراغ معاملات ETF بروید. صندق‌های قابل معامله‌ای هستند که روی کامودیتی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. شما می‌توانید با خرید هر واحد از این صندوق‌ها به صورت غیرمستقیم در کامودیتی‌ها سرمایه‌گذاری کنید.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که سهام کامودیتی چیست و چه فرصت‌هایی برای کسب سود در معاملات این گروه از دارایی‌ها وجود دارد. بسیاری از تریدرها از همبستگی بین نمادهای معاملاتی فارکس با کامودیتی برای تحلیل روند قیمت دارایی‌ها استفاده می‌کنند. تجربه نشان می‌دهد که کامودیتی‌ها خیلی سریع‌تر وضعیت اقتصادی کشورها را منعکس می‌کنند و به همین دلیل معاملات نمادهای کامودیتی هم از سوی تریدرهای باتجربه مورد استقبال قرار می‌گیرد.
