هر سال که می‌گذرد، تعداد قابل توجهی به فعالان بازار ارزهای دیجیتال اضافه می‌شود. در سال 2024 تعداد صاحبان ارز دیجیتال به حدود نیم میلیارد نفر رسیده است. پیش‌بینی می‌شود این عدد ظرف یک سال پیش رو، دو برابر شود. همه فعالان بازار ارز دیجیتال باید خرید و فروش رمزارزها را در صرافی‌ها انجام دهند. صرافی‌ها پلتفرم‌هایی هستند که زیرساخت معاملات رمزارزها را فراهم می‌کنند. در این مطلب بررسی می‌کنیم که صرافی ارز دیجیتال چیست و انواع آن به چند دسته تقسیم می‌شوند.
صرافی ارز دیجیتال چیست؟
صرافی ارز دیجیتال یک پلتفرم آنلاین است که امکان خرید، فروش و مبادله ارزهای دیجیتال را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. همان‌طور که در بازار بورس و فارکس برای معامله به ترتیب از کارگزاری‌ها و بروکرهای آنلاین استفاده می‌کنید، برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال نیز باید به‌سراغ صرفی ارز دیجیتال بروید.
تاریخچه صرافی های ارز دیجیتال خارجی و ایرانی
قدیمی‌ترین صرافی ارز دیجیتال جهان Mt. Gox است که در سال 2010 راه‌اندازی شد. این صرافی تنها از معامله بیت کوین پشتیبانی می‌کرد و خیلی زود پیشرفت کرد. به‌طوری‌که تا سال 2013 بزرگ‌ترین پلتفرم معامله رمزارز در دنیا بود. در سال 2014 این صرافی هک شد و طی این اتفاق 850 هزار بیت کوین به سرقت رفت. رخدادی که بزرگ‌ترین سرقت بازار رمزارزها تا به امروز است و موجب ورشکستگی Mt. Gox شد.
سال 2017 را باید نقطه عطفی در توسعه صرافی های ارز دیجیتال بدانیم. بسیاری از صرافی‌های بزرگ فعلی بازار کریپتو نظیر بایننس، کوین بیس و غیره در همان سال آغاز به کار کردند. صرافی های ارز دیجیتال در ابتدا تنها خدمات معامله اسپات را ارائه می‌دادند؛ اما به مرور زمان امکان معاملات مارجین، فیوچرز و غیره را هم فراهم کردند.
اولین صرافی ارز دیجیتال ایرانی هم در سال 1394 راه‌اندازی شد. دوره شکوفایی صرافی های ایرانی نیز در بازه زمانی سال 1396 و 1397 رقم خورد. تدوین دستورالعمل اجرایی تأسیس و فعالیت صرافی های ارز دیجیتال توسط شورای عالی بورس در سال 1399 صورت گرفت. بر اساس آخرین آمارها، تعداد ایرانیان فعال در بازار ارزهای دیجیتال از مرز 15 میلیون نفر فراتر رفته است.
انواع صرافی ارز دیجیتال بر اساس مالکیت
تا اینجا بررسی کردیم که صرافی ارز دیجیتال چیست. انواع صرافی ارز دیجیتال بر اساس مالکیت به 2 دسته اصلی تقسیم می‌شوند که در این قسمت به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
1. صرافی متمرکز
صرافی متمرکز (CEX) به پلتفرم آنلاین گفته می‌شود که توسط یک شرکت یا سازمان اداره می‌شود. بخش عمده معاملات ارزهای دیجیتال در حال حاضر در بستر صرافی های متمرکز انجام می‌گیرد. در این صرافی‌ها، معاملات به‌صورت مستقیم با پلتفرم یا بین کاربران انجام می‌پذیرد. معروف‌ترین صرافی های متمرکز ارز دیجیتال عبارت‌اند از:
• بایننس
• کوین بیس
• کراکن
2. صرافی غیرمتمرکز
صرافی غیرمتمرکز (DEX) به پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش ارز دیجیتال گفته می‌شود که در بستر بلاک‌چین فعالیت می‌کنند. این صرافی‌ها توسط شخص ثالث اداره نمی‌شوند و معاملات آن‌ها به‌صورت همتا به همتا انجام می‌شود. عمر صرافی های غیرمتمرکز در مقایسه با دسته اول کمتر است. این صرافی‌ها معمولا کارمزد کمتری دریافت می‌کنند. معروف ترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال عبارت‌اند از:
• یونی سواپ
• پنکیک سواپ
• سوشی سواپ
انواع صرافی ارز دیجیتال بر اساس خرید و فروش رمزارزها
در یک دسته بندی دیگر، انواع صرافی ارز دیجیتال را می‌توان بر اساس نحوه خرید و فروش رمزارزها به دو گروه زیر تقسیم کرد:
1. صرافی فروشگاهی
صرافی فروشگاهی (OTC)، پلتفرمی است که یک پای معاملات ارز دیجیتال با تریدرها قرار دارد. به عبارت دیگر شما در این صرافی‌ها، ارز دیجیتال را به پلتفرم می‌فروشید یا از آن خریداری می‌کنید. معامله کردن در صرافی فروشگاهی ساده است و به همین دلیل بیشتر معامله‌گران تازه کار از این نوع صرافی‌ها استقبال می‌کنند. البته به دلیل محدودیت در روش‌های سفارش‌گذاری، صرافی‌های فروشگاهی بین تریدرهای حرفه‌ای چندان محبوب نیستند.
2. صرافی همتا به همتا
صرافی همتا به همتا (P2P)، پلتفرمی است که صرفا نقش واسطه را بین معامله‌گران برای خرید و فروش ارز دیجیتال ایفا می‌کند. به عبارت دیگر شما در این پلتفرم‌ها با صرافی معامله نمی‌کنید. بلکه سفارش‌های خرید و فروش در دفترچه سفارش صرافی ثبت می‌شوند. وظیفه صرافی، متصل کردن سفارش‌های مشابه با یکدیگر و اجرای معاملات در سریع‌ترین زمان ممکن است.
محل درآمد این صرافی‌ها معمولا از دریافت کارمزد تامین می‌شود. دقت داشته باشید که ممکن است یک صرافی همزمان امکان معاملات فروشگاهی و همتا به همتا را ارائه کند.
معیارهای انتخاب بهترین صرافی ارز دیجیتال چیست؟
تعداد صرافی های ارز دیجیتال بسیار زیاد است. در چنین شرایطی باید به این سوال پاسخ دهیم که معیارهای انتخاب بهترین صرافی ارز دیجیتال چیست؟ اولین موضوع در خصوص صرافی های خارجی آن است که بسیاری از پلتفرم‌ها به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها به کاربران ایرانی خدمات ارائه نمی‌کنند. به‌همین دلیل باید در انتخاب صرافی های خارجی، این ملاحظه را در نظر داشته باشید.
در کنار این موضوع توجه به نکات زیر در انتخاب بهترین صرافی ارز دیجیتال برای شما مفید خواهد بود:
- از فعالیت در صرافی‌هایی که سابقه امنیتی مطلوبی ندارند، پرهیز کنید.
- هر چه تعداد کاربران یک صرافی بیشتر باشد، گزینه بهتری خواهد بود.
- بالا بودن حجم معاملات صرافی های ارز دیجیتال یک امتیاز بزرگ به شمار می‌رود.
- حداقل خرید ارز دیجیتال در صرافی های ایرانی و خارجی را مقایسه کنید.
- نرخ کارمزد معاملات صرافی‌های مختلف را مقایسه کنید.
- صرافی ایده‌آل باید رابط کاربری ساده داشته باشد.
- تنوع ارزهای دیجیتال تحت پشتیبانی یک صرافی، دست شما را برای معامله کردن باز می‌گذارد.
- سرعت اجرای سفارشات در صرافی باید بالا باشد.
- در صورت ارائه خدمات نگهداری ارز دیجیتال باید از کیف پول‌های سرد برای تامین امنیت بهره ببرد.
- خدمات پشتیبانی صرافی باید به‌صورت 24/7 در دسترس کاربران باشد.
- صرافی باید اپلیکیشن موبایل نیز ارائه کند.
- صرافی باید از روش‌های سفارش‌گذاری متنوع پشتیبانی کند.
- خدمات واریز و برداشت ارز دیجیتال باید در سریع‌ترین زمان ممکن انجام بگیرد.
هر چند اوضاع قانون‌گذاری ارز دیجیتال در کشورهای مختلف چندان به‌سامان نیست؛ اما بهتر است صرافی‌هایی را انتخاب کنید که مجوزهای قانونی از مراجع نظارتی کشورها دارند. بررسی نظرات کاربران در فضای مجازی درباره صرافی‌های مختلف نیز در این زمینه بسیار مفید است.
کلام پایانی
در این مطلب بررس کردیم که صرافی ارز دیجیتال چیست و انواع آن به چند دسته تقسیم می‌شوند. دقت داشته باشید که کیفیت ارائه خدمات یک صرافی در تامین امنیت سرمایه و همچنین تضمین سودآوری معاملات شما نقش بسزایی دارد. به‌همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که برای انتخاب صرافی ارز دیجیتال نهایت دقت را به خرج دهید و با توجه به معیارهای ذکر شده، پلتفرم‌های مختلف را با هم مقایسه کنید.
