فارغ از اینکه سرمایه‌گذاری در کدام بازار مالی را انتخاب می‌کنید، باید روی میزان ریسک احتمالی که متوجه دارایی شما می‌شود، حساس باشید. بدیهی است که هیچ سرمایه‌گذاری، خالی از ریسک نیست؛ اما از سویی دیگر، ریسک عملیاتی سرمایه‌گذاری‌های گوناگون متفاوت است. یکی از سوالات کلیدی در زمینه مدیریت سرمایه آن است که در بازدهی هر سرمایه‌گذاری در ازای تحمل چه میزان ریسک به دست می‌آید؟ برای پاسخ به این سوال لازم است با مفهومی به نام شارپ ریتینگ (Sharpe Ratio) یا نسبت شارپ آشنا شوید. در ادامه با ما همراه باشید تا به بحث و بررسی بیشتر در این زمینه بپردازیم.
نسبت شارپ چیست؟ (Sharpe Ratio)
شاید ساده‌ترین راه برای محاسبه میزان سود در یک سرمایه‌گذاری، محاسبه اختلاف قیمت دارایی در ابتدا و انتهای سرمایه‌گذاری باشد. اما همانطور که اشاره کردیم، این روش میزان ریسک سرمایه‌گذاری را مشخص نمی‌کند. برای پاسخ به این دغدغه مهم، فردی به نام ویلیام شارپ، مفهومی تحت عنوان نسبت شارپ را معرفی کرد. محاسبه نسبت شارپ کمک می‌کند تا علاوه بر میزان سود به دست آمده در یک سرمایه‌گذاری، ریسکی که متوجه اصل دارایی شما شده را هم لحاظ کنید.
برای محاسبه نسبت شارپ، نرخ بهره اوراق مشارکت در کشورهای مختلف را به عنوان سود بدون ریسک در سرمایه‌گذاری‌ها در نظر می‌گیرند. معمولا دولت‌ها، اوراق مشارکت را با سود تضمین شده به فروش می‌رسانند. شما در ایران می‌توانید نرخ سود سپرده‌های بانکی را هم به جای اوراق مشارکت در فرمول نسبت شارپ به کار ببرید. شارپ ریتینگ به شما نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در یک دارایی در مقایسه با خرید اوراق بهادار با سود مشخص، چه میزان بازدهی بر اساس ریسک را به همراه دارد.
کاربرد نسبت شارپ چیست؟
تا اینجا با تعریف ساده نسبت شارپ آشنا شدیم. حتما این سوال را مطرح می‌کنید که منظور از نسبت شارپ چیست و چه کاربردی دارد؟ فرمول محاسبه نسبت شارپ را در ادامه مطرح می‌کنیم و تفسیر نتایج آن را نیز جداگانه می‌آوریم. به زبان ساده، باید این طور گفت که شارپ ریتینگ به عنوان یک شاخص کمی نشان می‌دهد که بازدهی یک سرمایه‌گذاری ارزش ریسک احتمالی متحمل شده را دارد یا خیر؟ به طور کلی در نظر داشته باشید که هر چه نسبت شارپ بزرگ‌تر از یک باشد، ریسک سرمایه‌گذاری شما کمتر خواهد بود.
فرمول نسبت شارپ
در ادامه باید نحوه محاسبه نسبت شارپ را بررسی کنیم. همانطور که فرمول نسبت شارپ را در تصویر بالا مشاهده می‌کنید:
- S: نسبت شارپ
- Rp: میانگین نرخ بازده سرمایه‌گذاری در یک دوره زمانی مشخص
- Rf: نرخ بازده سرمایه‌گذاری بدون ریسک (نرخ سود سپرده بانکی یا اوراق بهادار دولتی) در دوره زمانی مشخص
- σP: انحراف معیار بازدهی سرمایه‌گذاری نسبت به میانگین بازدهی در یک دوره زمانی مشخص
اگر فقط یک دارایی در سبد سرمایه‌گذاری شما وجود داشته باشد، باید درصد بازدهی آن را به عنوان Rp مد نظر قرار دهید. اما اگر یک سبد از دارایی‌ها در پرتفوی شما وجود داشته باشد، باید میانگین بازدهی را بر اساس نسبت وزنی هر یک از آن‌ها محاسبه کنید.
📝بیشتر بدانیم: سرمایه گذاری چیست؟
برای محاسبه σP ابتدا باید دوره زمانی مد نظر را به چند بخش مساوی تقسیم کنید. تعداد بخش‌های تقسیم شده را برابر با n در نظر بگیرید. سپس نرخ بازدهی سبد سرمایه‌گذاری را در هر یک از این بازه‌های زمانی به‌صورت جداگانه محاسبه کنید. در عین حال نرخ سود میانگین را نیز برابر با ravg در نظر بگیرید. سپس با استفاده از فرمول زیر می‌توانید انحراف معیار بازدهی سرمایه‌گذاری نسبت به میانگین بازدهی را در آن دوره زمانی به دست آورید.
مثال نسبت شارپ
شاید فرمول نسب شارپ کمی مبهم باشد. در اینجا یک مثال را برای درک بهتر آنچه مشاهده کردید، مورد بررسی قرار می‌دهیم. فرض کنید شما اقدام به خرید یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین و برای مدت 1 سال آن را در کیف پول خود نگهداری کردید. در این مدت، بیت کوین حدود 40 درصد افزایش قیمت را ثبت کرد. بنابراین، مقدار Rp برابر با 40 درصد می‌شود.
در این مثال، مبنای سرمایه‌گذاری بدون ریسک را نرخ بهره در کشور آمریکا قرار می‌دهیم. همانطور که می‌دانید، نرخ بهره در آمریکا در حال حاضر برابر با 5.25 است. از طرفی انحراف معیار بازدهی سرمایه‌گذاری نسبت به میانگین بازدهی را برابر با 13 درصد در نظر بگیرید. بر این اساس مقدار نسبت شارپ به صورت زیر به دست می‌آید:
2.67= 13/ (5.25- 40)
تا اینجا نسبت شارپ در سرمایه‌گذاری ذکر شده برابر با 2.67 به دست آمد. حال باید به این سوال پاسخ دهیم که معنا و مفهوم این عدد چیست؟ برای این منظور باید تحلیل نسبت شارپ را در دستور کار قرار دهیم.
تحلیل نسبت شارپ
میزان ریسک سرمایه‌گذاری خود را با استفاده از نسبت شارپ می‌توانید به‌صورت زیر تحلیل کنید:
- نسبت شارپ کمتر از یک نشان دهنده ریسک بالای سرمایه‌گذاری است.
- نسبت شارپ یک به معنی ریسک متوسط سرمایه‌گذاری است.
- هر چه نسبت شارپ بیشتر از یک باشد، ریسک سرمایه‌گذاری کمتر می‌شود.
یکی از دلایل توصیه به تشکیل سبد سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، افزایش مقدار نسبت شارپ است. هرچه دارایی‌های موجود در پرتفوی شما بیشتر باشد، شاخص انحراف معیار در فرمول نسبت شارپ، کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه، عدد به دست آمده در فرمول فوق، بزرگ‌تر می‌شود.
آیا نتیجه فرمول نسبت شارپ دقیق است؟
هر چند شارپ ریتینگ اطلاعات ارزشمندی را برای مدیرت ریسک در سرمایه‌گذاری در اختیار شما قرار می‌دهد؛ اما باید توجه داشته باشید که این شاخص بدون نقطه ضعف نیست. همانطور که مشاهده کردید، در مخرج فرمول نسبت شارپ، انحراف معیار بازدهی در مقایسه با میانگین آن در یک بازه زمانی معین قرار می‌گیرد. در علم آمار برای محاسبه انحراف معیار یک فرض اساسی وجود دارد و آن توزیع نرمال داده‌ها است. در قالب این تئوری، فرض می‌شود که داده‌ها به صورت نرمال در نسبت با میانگین توزیع می‌شوند. به طوری که حدود 68 درصد داده‌ها در فاصله مثبت و منفی یک واحد از میانگین قرار می‌گیرند.
📝بیشتر بدانیم: مدیریت سرمایه چیست؟
به زبان ساده یعنی اینکه فرض می‌کنیم 68 درصد نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال در فاصله بسیار کمی در مقایسه با میانگین دوره زمانی مد نظر رقم می‌خورد. کسانی که تجربه فعالیت در بازار رمزارزها را دارند، به خوبی می‌دانند که نوسان قیمت جزء ذاتی ویژگی‌های این بازار است. بنابراین اساسا فرضیه توزیع نرمال داده‌ها برای محاسبه انحراف معیار در نسبت شارپ همواره صادق نیست. این بزرگ‌ترین نقطه ضعف و محدودیتی است که برای محاسبه نسبت شارپ با آن سروکار داریم.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که منظور از نسبت شارپ چیست و چگونه می‌توان این شاخص را محاسبه کرد. پیشنهاد می‌کنیم برای مدیریت ریسک کارآمد، حتما در سرمایه‌گذاری‌های خود از فرمول نسبت شارپ استفاده کنید. این شاخص کمی به‌راحتی امکان مقایسه میزان ریسک سرمایه‌گذاری‌های مختلف را نشان می‌دهد و به‌این‌ترتیب می‌توانید بهترین تصمیم را برای دارایی خود بگیرید.
