بهار فصل گشت و گذار در دل تاریخ و تمدن ایران و دیدار از جاهای تفریحی و گردشگری است. چه چیز بهتر از بازدید از جاهای دیدنی تبریز در بهار؟ تبریز با دارا بودن جاذبه‌هایی گردشگری متفاوت و آب و هوای معتدل در فصل بهار یکی از مقاصدی است که مسافران را از سراسر کشور فرا می‌خواند. جاهای دیدنی تبریز در عید نوروز فراوانند از پارک و موزه‌ها گرفته تا مکان های تاریخی و فرهنگی که نشان از قدمت و تمدن این شهر بزرگ دارند. در این متن به معرفی دیدنیهای تبریز در بهار می‌پردازیم، مکان‌هایی که این شهر بزرگ را به یکی از قطب‌های گردشگری ایران تبدیل کرده است.
تبریز، شهری از جنس تاریخ و فرهنگ
بهار فصل گشت و گذار در دل تاریخ و تمدن ایران و دیدار از جاخای تفریحی و گردشگری است. تبریز هم از این قضیه مستثنی نست. تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی و سومین شهر بزرگ ایران، دارای تاریخ، بناهای تاریخی و معماری باشکوه و خیره‌کننده است. با بیش از 1.7 میلیون نفر جمعیت در شمال کوه سهند واقع شده است. آب و هوای خشک و خنک در عرض جغرافیایی متوسط که با زمستان های سرد و تابستان های لذت بخش و در عین حال بسیار خشک همراه است.
شهر تبریز در طول تاریخ قطب فرهنگی، اقتصادی و صنعتی شمال شرق ایران بوده است. تبریز با مساجد باشکوه، بازارهای پرجنب‌وجوش و موزه‌های فریبنده‌اش، سفری جذاب و به یادماندنی را برایتان رقم می‌زند. شواهد فراوانی از گذشته باستانی آن از طریق کاوش‌های مکان‌های مختلف آشکار شده است، که قدیمی‌ترین آنها به دوران سلطنت سارگون دوم، پادشاه آشور (750-722 قبل از میلاد) برمی‌گردد.
تبریز در طول تاریخ به عنوان پایتخت چندین امپراتوری از جمله مغول ها، قبایل ترکمن و صفویان نقش بسزایی داشته است. این شهر مکانی برای توقف بسیار مهم در جاده باستانی ابریشم با مجموعه بازار تاریخی آن بوده که اروپا و آسیا را به هم متصل می کرده است. تبریز اکنون به یک منطقه شهری بزرگ تبدیل شده است که مسافران را با گذشته درخشان و فرهنگ فریبنده خود مجذوب خود می کند و مملو از میراث کهن و فرهنگ آذری است.
دیدنی ترین جاهای دیدنی تبریز در بهار
بهترین زمان برای سفر به تبریز در فصل بهار (مارس تا می) و پاییز (سپتامبر تا نوامبر) است که هوا معتدل و دلپذیر است. تابستان‌ها می‌تواند گرم باشد، در حالی که زمستان‌ها سرد و همراه با بارش برف است. به همین دلیل است که جاهای دیدنی تبریز در عید نوروز و فصل بهار جزو یکی از پرطرفدارترین و محبوب‌ترین مقاصد گردشگری کشور محسوب می‌شوند. از برترین و محبوب ترین جاهای دیدنی تبریز در بهار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بازار بزرگ تبریز
بازار تبریز، بازار تاریخی واقع در مرکز شهر، یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین بازارهای خاورمیانه و بزرگترین بازار سرپوشیده جهان و یکی از میراث جهانی یونسکو در ایران است. مانند سایر بازارهای خاورمیانه، چندین مسجد در پشت بازار ساخته شده است که مهم ترین آنها مسجد جامع است. مجموعه بازار تاریخی تبریز از مجموعه ای از سازه ها، بناها و فضاهای محصور به هم پیوسته، سرپوشیده و آجری برای کارکردهای مختلف تشکیل شده است.
تبریز و بازار آن قبلاً در قرن سیزدهم زمانی که این شهر در استان آذربایجان شرقی پایتخت پادشاهی صفویه شد رونق و شهرت داشت. این شهر در قرن شانزدهم وضعیت خود را به عنوان پایتخت از دست داد، اما با گسترش قدرت عثمانی تا پایان قرن هجدهم به عنوان یک مرکز تجاری مهم باقی ماند. بازار تبریز یکی از کامل ترین نمونه سازه‌های سنتی تجاری و فرهنگی ایران است.
پارک ائل گلی
ائل گلی (استخر شاه) یا شاه گلی سابق، یکی از محبوب‌ترین دیدنیهای تبریز در بهار است. تاریخ اولیه ساخت ائل گلی مشخص نشده است اما این بنا در سال 1970 با توجه به خطوط معماری سابق تعمیر شده است. اگرچه تاریخ ساخت پارک را به اواخر قرن 18 تخمین زده‌اند، با این حال، ممکن است پیش از این نیز ساخته شده باشد زیرا برخی منابع به قرن چهاردهم هم اشاره می کنند. لازم به ذکر است که در دوره قاجار نیز پارک مرمت و تراس های مرتفع به آن اضافه شده است.
درضلع شمالی دریاچه گذرگاهی است که به یک آلاچیق منتهی می‌شود که امروزه محل یک رستوران است و البته سازه آن به جذابیت پارک افزوده است. این پارک در ابتدا شاه گلی (شاه گولو)، “دریاچه سلطنتی” یا “برکه سلطنتی” نام داشت اما پس از انقلاب اسلامی در سال 1979، پارک و اطراف آن به ال گولی یا ائل گلی یعنی «دریاچه مردم» تغییر نام داد.
مسجد کبود
مسجد کبود که به نام‌های مسجد آبی، مسجد گوی و مسجد جهانشاه نیز شناخته می‌شود، بازمانده ترکمانان در سال 870 هجری قمری است. متاسفانه مسجد در سال ۱۱۹۲ هجری قمری در اثر زلزله ویران شد. و تنها دروازه به عنوان یک قطعه از شاهکاری معماری باقی ماند و بنای مسجد در سال 1310 هجری قمری مورد توجه قرار گرفت و در سالهای 1318-1319 شمسی (1939-1940) و پس از انقلاب اسلامی نمای شمالی آن بازسازی شد. مسجد کبود تبریز به دستور جهانشاه حاکم خاندان قراقویونلو ساخته شد که تبریز را پایتخت پادشاهی خود قرار داده بود.
او توسط اوزون حسن (حاکم آق قویونلو) کشته شد و در قسمت هایی از مسجد که باقی مانده بود به خاک سپرده شد. مقبره در بخش جنوبی مسجد ساخته شده و تماماً با تخته های مرمر مرتفعی پوشیده شده است که بر روی آن آیاتی از قرآن به خط ثلث بر روی پس زمینه ای از حکاکی‌های ظریف با خط عربی نوشته شده است. سقف بقعه و گنبد اصلی مسجد در اثر زلزله سال 1780 فروریخت، با این حال مسجد در سال 1352 بازسازی شد. مسجد جهانشاه به دلیل رنگ لاجوردی کاشی کاری سردر مسجد به مسجد آبی معروف است.
موزه قاجاریه
خانه قاجار متعلق به فردی به نام امیر نظام گروسی یکی از رجال سیاسی دوران قاجار بوده است. این خانه توسط امیر نظام گروسی در زمان ناصرالدین شاه بنا شد و بعد از روی کار آمدن پهلوی این خانه به عنوان اداره دارایی و اداره فرهنگ مورد استفاده قرار گرفت.
خانه قاجار در طول سال‌ها تخریب شده است و امروزه تنها بخشی از ساختمان اصلی آن باقی مانده است که در سال 1370 توسط میراث فرهنگی خریداری و پس از مرمت به یکی از موزه های تبریز تبدیل شد. این عمارت مساحتی حدود 3000 متر مربع دارد و دارای دو طبقه است. باغچه‌ها و حوض‌هایی که دور تا دور عمارت قرار دارد این مکان را به یکی از جاهای دیدنی تبریز در بهار و تابستان تبدیل کرده است.
عمارت شهرداری تبریز
یکی از جاهای دیدنی تبریز در بهار عمارت شهرداری است که یک خانه تاریخی مشهور و در واقع محل تجمع رهبران انقلاب مشروطه بوده است. این بنا در سال 1868 میلادی توسط رهبر نهضت ‘حاج مهدی کوزه کنعانی’ ساخته شد. خانه مشروطه عمارتی تاریخی است که در کنار بازار بزرگ تبریز، در خیابان مطهری واقع شده و در سالهای منتهی به مشروطه و پس از آن محل تجمع رهبران، فعالان و هواداران نهضت بوده است.
از جمله مشهورترین این افراد می‌توان به ستارخان، باقرخان، ثقت الاسلام تبریزی و حاجی میرزا آقا فرشی و موسس حاجی مهدی کوزه کنعانی، که خود از فعالان انقلابی و از افراد خوشنام آن زمان بود، اشاره کرد. زیباترین قسمت خانه یک نورگیر و راهرو است که با شیشه ها و آینه های رنگارنگ تزئین شده است. طبقه اول نمایشگاهی قرار دارد که از مجسمه‌های انقلابیون مشروطه ایران و برخی از وسایل شخصی آنها از جمله اسلحه، روزنامه‌های زیرزمینی انقلاب، شب نامه‌ها و دستگاه چاپی است که در خانه برای انتشار روزنامه‌های انقلاب از آن استفاده می‌شده است.
مقبره الشعرا
مقبره‌الشعرا یکی از ارزشمندترین جاهای دیدنی تبریز است که قدمتی حدود ۸۰۰ سال دارد و در آن پیکر بیشتر از ۴۰۰ ادیب و شاعر مانند شهریار، اسدی طوسی، خاقانی، شاهپور نیشابوری، مانی شیرازی، لسانی شیرازی و غیره دفن شده است. این مقبره به نوعی موزه شعر و ادب آذربایجان هم به حساب می‌آید که در آن می‌توانید آثار فاخر ادیبان را ببینید. در زمان گذشته مقبره‌الشعرا را به نام گورستان سرخاب می‌شناختند و نام‌های مختلفی مانند قبرستان سرخاب نیز بدان داده بودند.
طرح مدرن مقبره‌الشعرای تبریز مدیون مسابقه‌ای در دهه ۵۰ است که در نهایت طرح منتخب مهندس فروزانفر مورد استفاده قرار گرفت و پیاده‌سازی آن ۱۰ سال طول کشید. فضای این مقبره به صورت اتاقی بزرگ است که چند اتاق کوچک در اطراف آن دیده می‌شود و به یکی از برترین جاذبه‌های توریستی و گردشگری شهر تبریز تبدیل شده است.
کلیسای مریم مقدس
کلیسای مریم مقدس یکی از قدیمی ترین و بزرگ ترین کلیساهای تبریز است که مراسم مذهبی فرقه ارامنه در آن برگزار می شود. در این مکان می توان به چند آرامگاه از شخصیت های مشهور اشاره کرد. کلیسای ارامنه مریم مقدس که در منطقه دیک باشی تبریز واقع شده بزرگترین و قدیمی ترین کلیسای مسیحی تبریز و مرکز قابل توجه مراسم ملی و مذهبی ارامنه است که توسط جامعه ارامنه تبریز برگزار می شود. این کلیسا در قرن ششم هجری قمری (قرن دوازدهم میلادی) ساخته شده است و مارکوپولو، جهانگرد معروف ونیزی که در قرن هشتم هجری قمری (قرن چهاردهم میلادی) می زیسته، در سفرنامه خود در مسیر سفر به چین به این کلیسا اشاره کرده است.
رشته کوه عینالی
در ناحیه شمالی شهر تبریز، رشته بلندی‌های سرخ‌رنگی به نام عینالی (عون بن علی) قرار دارد که ارتفاع بلندترین نقطه آن از سطح دریا ۱۹۶۰ متر است. این تفرجگاه با مساحت ۵۶۰۰ هکتار، بزرگترین تفریحگاه کوهستانی کشور به حساب می‌آید و از معدود مراکز تفریحی شهر تبریز است که امکانات لازم برای کوهپیمایی، ورزش گروهی، انفرادی و انواع تفریحات سالم را دارا است.
جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار کدام اند؟
اطراف تبریز، مجموعه‌ای از طبیعت بکر و آثار تاریخی باارزش است که هر گوشه‌اش دنیایی از زیبایی و آرامش را به نمایش می‌گذارد. برای گردش و بازدید از دیدنیهای تبریز در بهار تنها به گردش در شهر اکتفا نکنید. در ادامه، به سراغ این مکان‌های منحصر‌به‌فرد می‌رویم تا با بعضی از جذابیت‌های اطراف تبریز آشنا شویم.
جنگل ارسباران تبریز
جنگل ارسباران به نام‌های آرازبار، قره‌داغ، ارسبار و قراجه‌داغ نیز معروف است و یکی از جاهای دیدنی تبریز محسوب می‌شود که مقصد بی‌نظیری برای گشت و گذار در فصل بهار است. شما در این جنگل شاهد انواع زیادی گونه‌های گیاهی و جانوری هستید. جنگل ارسباران وسعت حدود 130 هکتار دارد و در شمال استان آذربایجان‌شرقی قرار دارد. حدود 70 هزار هکتار از این جنگل در سازمان یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت شده است. این جنگل سرتاسر پوشیده از طبیعت سرسبز است و طبیعت بی‌نظیر و بکر آن بسیار دیدنی و شگفت آور است.
روستای کندوان
روستای کندوان در فاصله 62 کیلومتری از شهر تبریز قرار دارد. از نظر معماری این روستا جالب توجه است، زیرا سکونتگاه های آن صخره ای هستند که قدمت آن به قرن هفتم هجری یا حتی دوران پیش از اسلام نیز می‌رسد. روستای کندوان،تنها روستای صخره ای جهان است که در آن سکونت می شود. در کل دنیا علاوه بر روستای کندوان، دو روستای صخره ای دیگر هم وجود دارند که یکی از آن ها در شهر کاپادوکیای ترکیه و دیگری در روستای داکوتای آمریکا است اما با این تفاوت که این روستاهای صخره ای خالی از سکنه هستند.
خانه‌های سنگی این روستا شبیه غارهایی هستند که در کوه ها حفر شده اند و به همین دلیل در سراسر جهان شهرت دارند. از آب معدنی این منطقه برای درمان بیماری ها نیز استفاده می شود. روستاهای جالب دیگری نیز در این استان وجود دارد که ویژگی های معماری خاصی دارند. به نظر می‌رسد معماری جذاب این روستا از همه قوانین سرپیچی می‌کند و مسافران معمولاً شیفته شیب‌های باورنکردنی و مسیرهای عجیب و غریب آن می‌شوند.
روستای کندوان زمستانی سرد و طولانی دارد که همین دلیل پناهگاهی امن در برابر هوای سرد و گرم و همچنین تهاجم دشمنان به شمار می‌رفته است. عموماً این خانه‌ها دارای دو طبقه و در مواردی سه و حتی چهار طبقه هستند که از داخل با یکدیگر ارتباطی ندارند. مسلما شما هم با بازدید از این منطقه و معماری آن شگفت زده خواهید شد! بعد از آن نیز می‌توانید سری به بازارچه‌های اطراف آن زنید و از خرید سوغاتی‌های محلی و خوراکی‌های جذاب آن لذت ببرید.
سخن پایانی
تبریز شهری تاریخی و فرهنگی با زیبایی طبیعی و معماری تاثیرگذار است. بازار تاریخی، مسجد جامع، ارگ عالیشاه، خانه شهریار و دیگر جاذبه های فرهنگی و تاریخی، تجربه سفری فراموش نشدنی در فصل بهار را در ذهن هر گردشگری بر جای می‌گذارند. به دلیل آب و هوای گرم و خشک این شهر و تابستان گرم و زمستان سرد و برفی، بهار فصلی است که می‌توانید علاوه بر بازدید از جاهای دیدنی آن، از آب و هوای معتدل و مطلوب آن لذت ببرید و با خیالی آسوده از شهر و اطراف آن دیدن کنید.
