اکوتوریسم،سفر به قلب طبیعت

اکوتوریسم، که به آن بوم‌گردی یا طبیعت‌گردی نیز گفته می‌شود، نوعی از گردشگری است که بر پایه سفر به مناطق طبیعی دست‌نخورده و بکر بنا شده است. هدف از این نوع سفر، آشنایی با طبیعت، احترام به محیط زیست و حمایت از جوامع محلی است. در اکوتوریسم، گردشگران با حفظ احترام به محیط زیست، از زیبایی‌های طبیعت لذت می‌برند و در عین حال به حفظ و پایداری آن کمک می‌کنند. در ادامه این مطلب، در کنار ارائه تعریفی از اکوتوریسم، به ابعاد متنوع آن نیز اشاره می‌شود.

هدف از اکوتوریسم چیست؟

احتمالا در ابتدای کار این پرسش برای شما مطرح شده است که هدف از اکوتوریسم چیست. اکو در زبان یونانی به معنای محیط زیست و طبیعت و گردشگری به معنای جهانگردی است. با توجه به تعریف انجمن جهانی اکوتوریسم در سال ۲۰۰۵، امروزه اکوتوریسم به معنای سفر مسئولانه به مناطق طبیعی است. اکوتوریسم به معنای لذت بردن، درک کردن، حفظ و قدردانی از طبیعت به عنوان حافظ محیط زیست و برای ثبات بخشیدن به کیفیت زندگی مردم بومی منطقه و مشارکت در فعالیت های سودآور اجتماعی و اقتصادی مردم محلی است.

اکوتوریسم ایران دروازه‌ای به تجربه چشم اندازهای طبیعی خیره کننده و میراث فرهنگی غنی کشور است. گردشگران از طریق اکوتوریسم ایران می‌توانند در ماجراجویی‌هایی از گذر از جنگل های سرسبز تا کاوش در بیابان‌های وسیع شرکت کنند. اکوتوریسم ایران متعهد است تا ردپای منفی گردشگران را به حداقل برساند و اطمینان حاصل کند که زیبایی‌های ایران برای نسل های آینده دست نخورده باقی می‌ماند. اگر جذب بناهای تاریخی باستانی و مساجد خیره‌کننده ایران شده‌اید، الان نوبت آن است که از طبیعت بکر آن لذت ببرید.

چرا اکوتوریسم در ایران؟

ایران کشوری است که از نظر جغرافیایی دارای چهار نوع اقلیم مختلف است:

• سرد کوهستانی
• معتدل کوهستانی
• مرطوب و معتدل
• خشک

هر یک از این اقلیم‌ها در ایران عجایب ویژه ای دارند که خاص و دست نخورده محسوب می شوند. بنابراین، انواع اکوتوریسم بر اساس انواع اقلیم دسته بندی می‌شود.

• آب و هوای سرد کوهستانی: کوه های شگفت انگیزی مانند دماوند، سبلان، دنا، سهند، زردکوه، الوند و دامنه های دست نخورده با مردمان عشایر و غیره.
• آب و هوای معتدل: جنگل‌های راش سوادکوه (چیزی بین رویا و واقعیت)، جنگل ابر در مازندران، جنگل دالخانی رامسر، جنگل الیمستان، جنگل حرا در قشم و غیره.
• آب و هوای خشک: کویر مرکزی ایران (دشت کویر)، دشت لوت (یکی از گرم‌ترین مناطق کره زمین)، کویر ابوزیدآباد کاشان، کویر مرنجاب ، کویر بافق، کویر بشرویه، کویر ریگ جن و کویر طبس و غیره.
• آب و هوای گرم و مرطوب: مناطق جنوبی ایران و خطه ساحلی خلیج فارس و دریای عمان

ایران رنگین کمانی از اقلیم‌ها و تنوع گیاهی است. ایران دارای دومین دریاچه بزرگ جهان است و از جنوب به آب‌های بین‌المللی و از شمال به دریای خزر دسترسی دارد و حدود ۳۳۰ آبشار معروف دارد.

در این بین، مفهوم اکوتوریسم پایدار هم مطرح است. منظور از اکوتوریسم پایدار، نوعی از گردشگری است که بر موازنه بین لذت بردن از طبیعت، حفظ آن و حمایت از جوامع محلی تمرکز دارد. این نوع گردشگری به دنبال کاهش اثرات منفی سفر بر محیط زیست و ایجاد مزایای اقتصادی و اجتماعی برای مردم محلی است. اصول کلیدی اکوتوریسم پایدار عبارتند از:

• مسئولیت پذیری: گردشگران باید نسبت به محیط زیست، فرهنگ و جوامع محلی مسئول باشند.
• حفاظت: سفر باید به گونه ای انجام شود که به حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم های طبیعی آسیب نرساند.
• احترام: گردشگران باید به فرهنگ ها و سنت های محلی احترام بگذارند.
• برابری: مزایای گردشگری باید به طور عادلانه بین جوامع محلی توزیع شود.
• آموزش: گردشگران باید در مورد محیط زیست، فرهنگ و جوامع محلی آموزش ببینند.

اقامتگاه بوم گردی چیست؟

اقامتگاه بوم گردی یا اکو بوم گردی، نوعی اقامتگاه است که در مناطق طبیعی و روستایی ایران ساخته شده و بر اساس ضوابط و معیارهای خاصی اداره می‌شود. این اقامتگاه‌ها با هدف معرفی فرهنگ و آداب و رسوم بومی هر منطقه، حفظ محیط زیست و حمایت از جوامع محلی ساخته می‌شوند. انواع اقامتگاه بوم گردی معمولاً به سه دسته تقسیم می‌شوند.

1. اقامتگاه‌های سنتی: این نوع اقامتگاه‌ها در خانه‌های سنتی روستایی ساخته می‌شوند و معمولاً شامل چند اتاق، حمام و سرویس بهداشتی مشترک هستند.
2. اقامتگاه‌های مدرن: این نوع اقامتگاه‌ها با استفاده از مصالح بومی و با الهام از معماری سنتی ساخته می‌شوند، اما امکانات رفاهی بیشتری مانند حمام و سرویس بهداشتی اختصاصی را ارائه می‌دهند.
3. اقامتگاه‌های عشایری: این نوع اقامتگاه‌ها در مناطق عشایری ساخته می‌شوند و به شما امکان می‌دهد تا با زندگی عشایری آشنا شوید.

فعالیت های رایج در بوم گردی

در این نوع سفر، گردشگران به جای هتل‌های لوکس و رستوران‌های مجلل، اقامتگاه های بوم گردی را انتخاب می‌کنند و در فعالیت‌های محلی شرکت می‌کنند تا تجربه‌ای اصیل و به یاد ماندنی از سفر خود داشته باشند. در ادامه، به بخشی از فعالیت بوم گردی اشاره می‌شود. گشت و گذار در دل طبیعت بکر و تماشای مناظر چشم نواز، از جمله لذت‌های اصلی بوم گردی است. همین‌طور، کمپینگ و شب نشینی در کنار آتش و زیر نور ستاره‌ها، تجربه‌ای منحصر به فرد و به یاد ماندنی در اکوتوریسم محسوب می‌شود.

چشمه‌ها، آبشارها، غارها، جنگل‌ها و کوه‌ها تنها بخشی از جاذبه‌های طبیعی هستند که می‌توانید در سفر بوم گردی از آن‌ها دیدن کنید. کمک به کشاورزان محلی در برداشت محصول، تجربه ای جدید و لذت بخش در انواع اکوتوریسم است. شرکت در جشن ها و مراسم محلی، گپ و گفت با مردم بومی و خوردن غذاهای سنتی، از جمله راه‌های آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم محلی در بوم گردی است.

سخن پایانی

اکوتوریسم فرصتی منحصر به فرد برای ارتباط عمیق با طبیعت، فرهنگ و جوامع محلی ارائه می‌دهد. با انتخاب این نوع سفر، نه تنها از مناظر و تجربیات بی‌نظیر لذت می‌برید، بلکه به حفظ محیط زیست، حمایت از جوامع محلی و ترویج صلح و تفاهم بین انسان و طبیعت نیز کمک می‌کنید. ایران با تنوع زیستی بی‌نظیر، فرهنگ غنی و مردمی مهمان‌نواز، مقصدی ایده‌آل برای اکوتوریسم است. از کوه‌های سر به فلک کشیده و کویرهای پهناور تا جنگل‌های انبوه و سواحل نیلگون، ایران گنجینه‌ای از زیبایی‌های طبیعی را در خود جای داده است. در کنار این زیبایی‌ها، فرهنگ و آداب و رسوم منحصر به فرد هر منطقه، سفری خاطره‌انگیز و فراموش‌نشدنی را برای شما رقم خواهد زد.

سوالات متداول

1- بوم گردی چیست؟
بوم گردی نام دیگر اکوتوریسم است که تعریف آن به طور مفصل ارائه شد.

2- آیا اکوتوریسم گران است؟

قیمت اکوتوریسم می‌تواند بسته به مقصد، نوع فعالیت‌ها و مدت سفر شما متفاوت باشد. با این حال، اکوتوریسم لزوماً گران‌تر از سایر انواع گردشگری نیست. اپراتورهای گردشگری مسئول زیادی وجود دارند که سفرهای مقرون به صرفه ارائه می‌کنند.

3- آیا برای اکوتوریسم به تجهیزات خاصی نیاز دارم؟

بسته به نوع فعالیت‌هایی که می‌خواهید انجام دهید، ممکن است به تجهیزات خاصی مانند چکمه‌های پیاده‌روی، کوله پشتی و دوربین دوچشمی نیاز داشته باشید. با این حال، بسیاری از اپراتورهای گردشگری تجهیزات اجاره می‌دهند.

4- آیا اکوتوریسم برای همه مناسب است؟

اکوتوریسم برای افراد با تمام سنین و سطوح تناسب اندام مناسب است. فعالیت‌های اکوتوریستی زیادی در دسترس هستند که برای خانواده‌ها، زوج‌ها و افراد مجرد مناسب است.

5- تفاوت بوم گردی و گردشگری چیست؟

بوم گردی زیر شاخه‌ای از گردشگری است که به‌ منظور آشنایی با فرهنگ و رسوم مختلف و همچنین حفظ محیط زیست انجام می‌گیرد.