در بازار سرمایه وقتی شما سهام یک شرکت را خریداری می‌کنید، در واقع بخشی از مالکیت آن را در اختیار می‌گیرید. به زبان ساده هر برگ سهام به‌منزله بخشی از مالکیت یک شرکت است. در بازار ارز دیجیتال، توکن‌ها در حالت عادی چنین کارکردی ندارند. به‌عبارت دیگر شما با خرید ارز دیجیتال اتریوم، سهمی در مالکیت بنیاد آن نخواهید داشت. البته طبقه خاصی از ارزهای دیجیتال تحت عنوان توکن امنیتی وجود دارند که کارکرد آن‌ها مشابه سهام و اوراق قرضه است. در این مطلب قصد داریم به بحث و بررسی درباره ویژگی‌های توکن امنیتی بپردازیم.
توکن امنیتی چیست؟ (Security Token)
توکن امنیتی نوعی توکن دیجیتال است که نشان‌دهنده مالکیت فرد بر یک دارایی واقعی یا مجازی است. این توکن‌ها مانند سایر ارزهای دیجیتال در بستر شبکه‌های بلاکچین عرضه می‌شوند. مشابه سهام، اوراق قرضه و گواهی سپرده که مالکیت افراد بر دارایی‌ها را نمایندگی می‌کنند، این توکن‌ها نیز همان کاربرد را دارند. با استفاده از توکن‌های امنیتی می‌توان مالکیت دارایی‌های مختلف مانند املاک و مستغلات، شرکت‌ها، آثار هنری و … را در بستر بلاکچین تعریف کرد.
مزایای توکن امنیتی چیست؟
احتمالا این سوال را مطرح می‌کنید که چه نیازی به توکن امنیتی وجود دارد؟ واقعیت از این قرار است که توکن‌های امنیتی چند مزیت کلیدی را به‌دنبال دارند که عبارت‌اند از:
- معامله دارایی‌های فیزیکی با استفاده از این توکن‌ها خیلی راحت‌تر صورت می‌گیرد.
- نقدشوندگی دارایی‌های فیزیکی با این توکن‌ها ارتقا می‌یابد.
- امکان جذب سرمایه خارجی برای شرکت‌ها راحت‌تر می‌شود.
- افراد می‌توانند مالکیت خود بر دارایی‌هایشان را به‌کمک بلاکچین ردیابی کنند.
- شفافیت و امنیت سرمایه‌گذاری ارتقا پیدا می‌کند.
- هزینه‌های جانبی سرمایه‌گذاری به‌دلیل حذف واسطه‌ها مانند بانک‌ها و کارگزاری‌ها، کمتر می‌شود.
توکن‌های امنیتی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
انواع توکن امنیتی را می‌توان در سه دسته کلی تقسیم‌بندی کرد که عبارت‌اند از:
1. توکن امنیتی سهام
توکن امنیتی سهام دقیقا کاربردی مشابه برگه سهام در بازار بورس را دارد. هر توکن نشان‌دهنده درصد مشخصی از مالکیت یک شرکت است. البته دقت داشته باشید که شرکت‌ها می‌توانند کاربردهای مختلفی برای توکن امنیتی سهام در نظر بگیرند. به‌عنوان مثال می‌توان به دریافت سود شرکت و همچنین رای دادن در امور جاری آن اشاره کرد. عرضه این توکن‌ها معمولا در قالب عرضه اولیه توکن امنیتی یا Security Token Offering انجام می‌گیرد.
2. توکن امنیتی اوراق قرضه
اوراق قرضه را می‌توان مشابه وام دانست. در واقع شما با خرید این اوراق به یک شرکت یا نهاد دیگری وام پرداخت می‌کنید. سپس در سررسید معین، اصل و سود پول خود را دریافت می‌کنید. توکن امنیتی اوراق قرضه نیز برای همین منظور تعریف می‌شود. بنابراین صاحبان این توکن‌ها به هیچ عنوان مالکیت شرکت را در اختیار نمی‌گیرند.
3. توکن امنیتی گواهی سپرده
نگهداری دارایی‌های ارزشمندی مانند طلا دردسرهای خاص خود را دارد. به‌همین دلیل بعضی از افراد ترجیح می‌دهند به جای خرید طلای فیزیکی، گواهی سپرده آن را تهیه کنند. از نظر ارزش، گواهی سپرده کاملا معادل دارایی فیزیکی است. توکن امنیتی گواهی سپرده در این زمینه کاربرد دارد. به این ترتیب شما می‌توانید با خرید توکن گواهی سپرده از محل افزایش قیمت دارایی، سود به دست بیاورید.
چالش‌های پذیرش توکن امنیتی چیست؟
در کنار مزایایی که برای توکن امنیتی ذکر کردیم، این دسته از توکن‌ها با چالش‌های جدی نیز روبه‌رو هستند. هنوز فاصله زیادی با پذیرش این طبقه از دارایی‌ها در بین عموم مردم و شرکت‌ها در کشورهای دنیا داریم. دلیل این موضوع هم ماهیت توکن‌های امنیتی است. اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی این طبقه از دارایی‌ها عبارت‌اند از:
1. نیاز به مجوزهای قانونی و نظارتی
ارزهای دیجیتال تا به امروز بدون نیاز به چارچوب‌های قانونی مشخص، رشد کرده‌اند. دولت‌ها تلاش می‌کنند که در این زمینه قانون‌گذاری کنند؛ اما هنوز اتفاقات جدی را شاهد نیستیم. کاربردهای توکن‌های امنیتی به‌گونه‌ای است که اساسا بدون مجوز قانونی دولت‌ها و وجود سازوکار نظارتی شفاف شانس چندانی برای فراگیر شدن ندارند.
شرکت‌های فعال در بازار بورس را در نظر بگیرید. همه آن‌ها موظف به رعایت ساختار قانونی خاصی هستند. بنابراین بدیهی است که شرکت‌ها نمی‌توانند به‌صورت خودسرانه نسبت به عرضه توکن امنیتی اقدام کنند. بلکه لازم است سازوکارهای مشخصی برای این منظور در نظر گرفته شود.
2. خطرات و تهدیدهای امنیتی
توکن امنیتی مانند هر ارز دیجیتال دیگر در معرض خطرات و تهدیدات هکری و کلاهبرداری قرار می‌گیرد. موضوعی که می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در این توکن‌ها را افزایش دهد. به‌همین دلیل باید راهکارهای دقیق و عملیاتی برای حل و فصل مشکلات سایبری پیش‌بینی شوند.
3. عدم نقدشوندگی
بازار توکن‌های امنیتی بسیار کوچک است. به‌همین دلیل طبیعی است که از مشکل نقدشوندگی پایین رنج ببرد. موضوعی که در قطعا برای سرمایه‌گذاران چالش برانگیز خواهد بود. ضمن اینکه یک بازار که با مشکل نقدشوندگی دست و پنجه نرم می‌کند، عملا شانسی برای جلب توجه سرمایه‌گذاران ندارد. البته در صورت حمایت دولت‌ها می‌توان امیدوار به حل این مشکل بود.
نمونه‌هایی از توکن امنیتی ارز دیجیتال
همان‌طور که اشاره کردیم، بازار توکن‌های امنیتی خیلی محدود و کوچک است. در اینجا چند مورد از معروف‌ترین پلتفرم‌هایی که در زمینه صدور توکن‌های امنیتی فعال هستند را مشاهده می‌کنید:
- پالی مث Polymath
- سکیوریتیز Securitize
- تی‌زیرو tZERO
- ریل بلاکس RealBlocks
سه پلتفرم اول در زمینه توکن‌سازی دارایی‌های عمومی فعالیت می‌کنند؛ اما ریل بلاکس به‌طور تخصصی در زمینه توکن‌سازی املاک و مستغلات فعال است.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم توکن امنیتی چیست و چه ویژگی‌ها و کاربردهایی دارد. ایده تمرکززدایی از خرید و فروش دارایی‌های فیزیکی باعث متولد شدن توکن‌های امنیتی شده است. البته باید توجه داشته باشید که این طبقه از دارایی‌ها هنوز بیش از آنکه ظهور و بروز خارجی داشته باشند، روی کاغذ طرح و بحث می‌شوند. واقعیت از این قرار است که بدون موافقت، حمایت و نظارت دولت‌ها نمی‌توان انتظار داشت که توکن‌های امنیتی مانند ارزهای دیجیتال رشد کنند و مورد توجه قرار بگیرند.
