فیوچرز چیست؟ آشنایی با ضریب سود یا ضرر بیشتر در بازار مالی

آینده را درست پیش بینی کنید و چند برابر سود کنید! این احتمالا کوتاه ترین تعریفی است که می توانیم برای مفهوم معاملات فیوچرز در بازارهای مالی بکار بگیریم. در این مقاله تلاش کردم تا به ساده ترین شیوه ممکن شمارا با یکی از انواع متنوعی از معاملات در بازارهای مالی، یعنی معاملات فیوچرز آشنا کنم. با من تا انتها این مقاله همراه باشید.

معاملات فیوچرز

معاملات فیوچرز (Futures) یا به عبارتی دیگر قراردادهای آتی، نوعی قرارداد مالی هستند که بر اساس آن، دو طرف به توافق می‌رسند که در آینده‌ای مشخص، یک دارایی را با قیمت و شرایطی خاصی خریداری کنند و یا به فروش برسانند. این قراردادها بر روی دارایی‌های مختلفی مانند سهام، ارزها، کالاها و حتی شاخص‌های بورسی قابل انعقاد هستند.

شما در معاملات فیوچرز، قیمت و شرایط خرید و فروش دارایی را در آینده پیش بینی می کنید. درصورتی که حرکت قیمتی آن کالا و یا سهام در راستای پیش بینی های شما باشد شما سودده خواهید بود. مزیت اصلی معاملات فیوچرز در این است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد بر روی رشد و نزول قیمت دارایی‌ها در آینده سرمایه‌گذاری کنند، بدون اینکه آن دارایی را در اختیار داشته باشند. به عبارت دیگر، معامله‌گران قادرند با استفاده از قراردادهای فیوچرز، سود حاصل از افزایش قیمت دارایی را دریافت کنند، حتی اگر در ابتدا مالک این دارایی نباشند.

معاملات فیوچرز یکی از ابزارهای مهم در بازارهای مالی است و در بسیاری از صنایع و بازارها استفاده می‌شوند.

خرید و فروش در فیوچرز

معامله‌گران فیوچرز به دوشکل در بازارهای مالی در این نوع از معاملات، معامله می کنند. معاملات خرید یا Long و معاملات فروش یا Short، معامله گرانی که پیش بینی های آنان در آینده قیمتی یک سهم ریزش قیمتی باشد، در قامت فروشنده و با معاملات Shortدر صف فروش ظاهر می شوند. از سوی دیگر معامله گرانی که پیش بینی های آنان برای آینده قیمتی یک ارز صعود قیمتی باشد با باز کردن معاملات Long به عنوان خریدار آن سهم در بازار حضور پیدا می کنند. در هر دو حالت، معامله‌گران انتظار دارند با تغییرات قیمت دارایی در آینده سود کسب کنند.

معاملات فیوچرز از نظر حقوقی به عنوان قراردادهای مشتقه شناخته می‌شوند. این بدان معناست که قیمت و شرایط معامله در فیوچرز از قیمت و شرایط دارایی اصلی مشتق می‌شوند. این ابزار مالی به سرمایه‌گذاران و معامله گران امکان می‌دهد تا روی قیمت دارایی‌ها و نرخ ببازدهی آن دارایی ها مهاملاتی را انجام دهند، بدون اینکه نیاز به مالکیت برای آن دارایی داشته باشند.

معاملات فیوچرز همچنین می‌توانند به عنوان ابزار حفاظتی یا Hedging استفاده شوند. به عنوان مثال، یک تولید کننده می‌تواند با خرید قرارداد فیوچرز روی مواد اولیه خود، خود را در برابر افزایش قیمت‌ها ایمن کند. از طرف دیگر، سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید یا فروش قراردادهای فیوچرز، درآمدزایی و سرمایه‌گذاری کنند.

تاریخچه معاملات فیوچرز

قرارداد های فیوچرز، این نوآوری مهم مالی از دهه ۱۹۷۰ به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه، تاریخچه معاملات فیوچرز را به طور خلاصه برای شما عنوان می‌کنیم:

دهه ۱۹۷۰: معاملات فیوچرز ابتدا در بازار محصولات غذایی آغاز شد. در سال ۱۹۷۲، بورس کمدیتی شیکاگو CME قرارداد فیوچرز برای گندم را معرفی کرد. این ایده به سرعت در بازارهای کالاهای دیگر مانند نفت، زغال سنگ و طلا گسترش یافت.

دهه ۱۹۸۰: معاملات فیوچرز به بازارهای مالی و ارزی نیز توسعه یافت. در این دوره، بورس کمدیتی شیکاگو، قرارداد فیوچرز برای اوراق بهادار را معرفی کرد، که شامل قراردادهای فیوچرز برای سهام، شاخص‌های سهام و ارزهای نقدی بود.

دهه ۱۹۹۰: با پیشرفت فناوری و رشد اینترنت، معاملات فیوچرز با دسترسی بیشتر برای معامله گران اما اینبار به صورت الکترونیکی شروع به کار کرد. بورس کمدیتی شیکاگو در سال ۱۹۹۷، بورس کمدیتی شیکاگو الکترونیکی CME Globex را راه‌اندازی کرد که معاملات ۲۴ ساعته در بازار فیوچرز را ممکن ساخت.

دهه ۲۰۰۰: بازارهای فیوچرز در سراسر جهان گسترش یافتند و بورس‌ها و صرافی‌های مختلف در سراسر جهان قراردادهای فیوچرز را ارائه میدادند. همچنین، نوآوری‌های جدیدی مانند قراردادهای فیوچرز برای رمزارزها نیز به بازارهای مالی جهان معرفی شد.

درحال حاضر، معاملات فیوچرز به طور گسترده در بازارهای مالی جهانی از جمله بازارهای سهام، جفت ارزها، کالاها، اوراق بهادار و رمزارزها استفاده می‌شوند. این ابزارها برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران امکانات بالایی را برای مدیریت ریسک و کسب سود از تغییرات قیمت‌ها را فراهم می‌کنند.

معاملات فیوچرز در ارزهای دیجیتال

در حوزه ارزهای دیجیتال، معاملات آتی Futures Transactions به معاملاتی اطلاق می‌شود که در قراردادهای آتی Futures Contracts انجام می‌شود. در حوزه ارزهای دیجیتال، معاملات آتی به معاملاتی اشاره دارند که بر روی ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال انجام می‌شوند. این معاملات به صورت استاندارد شده در بورس‌ها یا صرافی‌های ارزهای دیجیتال صورت می‌گیرند و شامل خرید یا فروش قراردادهای آتی بر اساس قیمت و شرایط مشخصی هستند.

اهمیت معاملات آتی در ارزهای دیجیتال در فراهم آوردن شرایطی برای مدیریت ریسک، حفاظت از سرمایه در برابر نوسانات بازار در بازار ارزهای دیجیتال قرار دارد. همچنین، این نوع معاملات به معامله گران و سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا در مورد جهش‌های قیمتی آینده ارزهای دیجیتال پیش‌بینی دقیق‌تری داشته باشند و از این طریق سود بیشتری را به دست آورند.

معاملات فیوچرز ارز دیجیتال با یک مثال

فرض کنید شما یک سرمایه‌گذار هستید و به دنبال حفظ سرمایه و کسب سود در بازار ارزهای دیجیتال هستید. شما متوجه می‌شوید که قیمت بیتکوین در حال حاضر 50,000 دلار است و احتمال دارد در آینده ارزش آن افزایش یابد. برای حفظ سرمایه و کسب سود در صورت افزایش قیمت بیتکوین، شما می‌توانید یک قرارداد آتی بر روی بیتکوین خریداری کنید. قرارداد آتی بیتکوین، به شما اجازه می‌دهد تا بیتکوین را در زمان آینده با قیمت و شرایط مشخصی خریداری کنید.

اگر برای مثال شما یک قرارداد آتی بیتکوین با قیمت 55,000 دلار و تاریخ انقضاء یک ماه بخرید، این به معنای این است که شما تعهد می‌دهید در تاریخ انقضاء قرارداد، بیتکوین را با قیمت 55,000 دلار خریداری کنید، بدون توجه به قیمت واقعی بیتکوین در آن زمان.

حال فرض کنید در طول ماه آینده، قیمت بیتکوین به 60,000 دلار افزایش یابد. در این صورت، شما هنگام خریداری بیتکوین با استفاده از قرارداد آتی، قیمت 55,000 دلار را پرداخت می‌کنید و بیتکوین را با ارزش 60,000 دلار دریافت می‌کنید. در این صورت، شما سود 5,000 دلار را به دست می‌آورید.

از طرف دیگر، اگر قیمت بیتکوین در طول ماه آینده به 52,000 دلار کاهش یابد، شما هنگام خریداری بیتکوین با استفاده از قرارداد آتی، قیمت 55,000 دلار را پرداخت می‌کنید و بیتکوین را با ارزش 52,000 دلار دریافت می‌کنید. در این صورت، شما ضرر 3,000 دلاری را تجربه می‌کنید.

اجزا یک قرارداد آتی در معاملات

1. طرفین قرارداد: قرارداد آتی شامل حداقل دو طرف است. یک طرف خریدار Long و یک طرف فروشنده Short که هر دو به شرایط و قوانین قرارداد موجود متعهد می‌شوند.
2. تاریخ انقضا: قرارداد آتی دارای تاریخ انقضا است که در آن قرارداد به پایان می‌رسد و تعهدات طرفین نیز به پایان می‌رسد. تاریخ انقضا معمولاً در آینده تعیین می‌شود و می‌تواند بر اساس تقویم (مثلاً تاریخ مشخص) یا بر اساس حداقل تعداد روزهای مشخص (مثلاً 30 روز پس از امضای قرارداد) تعیین شود.
3. قیمت واحد هر سهم: قرارداد آتی شامل قیمت واحد است که طرفین برای خرید و فروش قرارداد ذوی آن توافق می‌کنند. این قیمت می‌تواند ثابت باشد یا بر اساس شاخص‌ها و نرخ‌های بازار دچار تغییر شود.
4. تعداد واحد: قرارداد آتی شامل تعداد واحد معامله است که طرفین متعهد به خرید یا فروش آن هستند. این تعداد می‌تواند به صورت واحد مشخص (مثلاً تعداد سهام، مقدار ارز و غیره) یا به صورت مقدار پولی (مثلاً تعداد دلار یا یورو) تعیین شود.
5. شرایط تسلیم و تسویه: قرارداد آتی شامل شرایطی برای تسلیم و تسویه معامله است. این شرایط ممکن است شامل تاریخ تسلیم و تسویه، محل تسلیم، روش پرداخت و سایر جزئیات مربوط به تسویه حساب باشد.
6. شرایط لغو: قرارداد آتی ممکن است شرایطی برای لغو قبل از مدت زمان انقضا داشته باشد. این شرایط می‌تواند شامل جریمه لغو، زمان مجاز برای لغو و نحوه اعلام لغو باشد.
7. نظارت و قوانین: قرارداد آتی ممکن است شامل مقررات و قوانینی باشد که طرفین باید طبق آن‌ها عمل کنند. این مقررات می‌تواند شامل قوانین صرافی مربوطه، قوانین مالیاتی و سایر مقررات قانونی باشد.

انواع معاملات فیوچرز

معاملات آتی استاندارد Standardized Futures Contracts: قراردادهایی هستند که در بازارهای مالی برای خرید و فروش دارایی‌ها در آینده استفاده می‌شوند. این نوع قراردادها دارای شرایط استانداردی هستند که شامل قیمت، حجم، تاریخ تسویه و مشخصات دیگر است.

معاملات آتی تحویل فیزیکی Physical Delivery Futures: نوعی از معاملات آتی استاندارد هستند که در آن تحویل فیزیکی دارایی در تاریخ تسویه انجام می‌شود. در این نوع معاملات، مشتریان و فروشندگان قراردادهای آتی تعهد می‌دهند که در تاریخ تسویه، دارایی مبنا را به صورت فیزیکی تحویل خواهند داد.

به عنوان مثال، در معاملات آتی تحویل فیزیکی نفت خام، طرفین قرارداد تعهد می‌دهند که در تاریخ تسویه واقعی، مقدار مشخصی از نفت خام را تحویل فیزیکی خواهند داد. این تحویل شامل انتقال واقعی نفت خام به صورت فیزیکی به مشتری در محل تعیین شده است.

معاملات آتی پرپچوال Cash Settlement Futures: یک نوع معامله آتی است که در آن تسویه معامله به صورت نقدی و بدون تحویل فیزیکی دارایی انجام می‌شود. در این نوع معاملات، مشتریان و فروشندگان قراردادهای آتی تعهد می‌دهند که در تاریخ تسویه، تفاوت قیمت دارایی زا مبنا قراردهند و  مابه تفاوت را به صورت نقدی تسویه خواهند کرد.

مزایا و معایب معاملات فیوچرز

مزایای فیوچرز

1. تعیین قیمت آینده: معاملات فیوچرز قادر به پیش‌بینی قیمت آینده دارایی‌ها هستند. این قابلیت به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در بازار کمک می‌کند تا قیمت آینده دارایی را پیش‌بینی کرده و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند.
2. مدیریت ریسک: با استفاده از قراردادهای فیوچرز، سرمایه‌گذاران قادر به محافظت از ریسک‌های قیمتی مرتبط با دارایی‌ها می‌شوند. این قابلیت به آنها اجازه می‌دهد تا در صورت تغییرات ناگهانی در قیمت‌ها، ضررهای مالی را کاهش دهند یا از آن‌ها جلوگیری کنند.
3. انعطاف‌پذیری: معاملات فیوچرز انعطاف بالایی در مورد تعیین قیمت، حجم و تاریخ تسویه دارند. این امکان به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا به صورت دقیق‌تری به نیازهای خود پاسخ دهند و معاملات را بر اساس استراتژی‌های خاص خود انجام دهند.
4. نقدینگی: بازار فیوچرز به دلیل وجود بسیاری از شرکت‌کنندگان و حجم بالای معاملات، دارای نقدینگی بالا است. این به معنای این است که سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی و با کمترین هزینه‌ها معامله کنند و به سرعت موقعیت‌های معاملاتی خود را تغییر دهند.

معایب فیوچرز

1. ریسک قرارداد: معاملات فیوچرز به عنوان قراردادهای مستقلی شناخته می‌شوند و در صورتی که یکی از طرفین تعهدات خود را عملی نکند، مشکلات حقوقی و مالی ممکن است به وجود آید.
2. نیاز به دانش: شرکت در معاملات فیوچرز نیازمند دانش و آگاهی مناسب درباره قوانین، روش‌ها و ریسک‌های مرتبط با این نوع معاملات است. در غیر این صورت، سرمایه‌گذاران ممکن است با خسارت‌های قابل توجهی مواجه شوند.
3. معامله در بازار با نوسانات بالا: بازار فیوچرز به دلیل نوسانات زیاد قیمت‌ها و عدم پیش‌بینی قطعی درباره روند بازار، به عنوان یک بازار با ریسک بالا شناخته می‌شود. این موضوع ممکن است برای برخی سرمایه‌گذاران ریسک بالایی را به همراه داشته باشد.
4. معامله با همتایان: معامله با همتاها counterparties به معنای انجام معاملات با دیگر شرکت‌ها یا افرادی است که در بازار فیوچرز حضور دارند و به عنوان طرف مقابل شما در معامله عمل می‌کنند. در معاملات فیوچرز، شما و همتاها یک قرارداد را امضا می‌کنید که شامل جزئیاتی مانند نوع دارایی، قیمت، حجم، تاریخ تسویه و شرایط دیگر است.

سخن پایانی

معاملات فیوچرز به عنوان یک ابزار مالی پرریسک و البته پرسود، مزایا و معایب خود را داراست. در این مقاله، ما به بررسی ابعاد مختلف این نوع معاملات پرداختیم. در این مسیر ابتدا با ارائه مفهومی برای تعریف معامله فیوچرز و مفاهیم پیرامون آن مانند انواع معاملات فیوچرز و تاریخچه این نوع معاملات، تصویر شفافی از معاملات فیوچرز ترسیم کردیم و در پایان با بررسی کوتاه و اجمالی مزایا و معایب این نوع از معاملات به انتهای این مقاله رسیدیم.