ایران پهناور، گنجینه‌ای از شگفتی‌ها را در هر گوشه‌اش پنهان کرده است. هر شهر و دیار این سرزمین، داستان‌ها و زیبایی‌های خاص خود را دارد. در میان این گوهرهای بی‌نظیر، یزد، دیار قنات و قنوت و قناعت، با شکوهی خاص خودنمایی می‌کند. یزد، شهر کویری با بادگیرهای سر به فلک کشیده، قنات‌های پرآب و کوچه پس کوچه‌های خشتی و گلی، گویی تاریخ را در آغوش خود جای داده است. قدم زدن در این شهر، سفری به اعماق تاریخ ایران است. یزد که به عنوان اولین شهر خشتی جهان شناخته می‌شود، در سال ۱۳۹۶ به دلیل معماری منحصر به فرد و بافت سنتی خود، در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
مردم خونگرم و مهمان‌نواز یزد، با لهجه شیرین خود، پذیرای مسافران از سراسر دنیا هستند. بازارهای سنتی، مساجد تاریخی، میدان‌های زیبا و باغ‌های سرسبز، هرکدام به نوبه خود، زیبایی یزد را دوچندان می‌کنند. در این مقاله سعی شده است مشخص کنیم که جاهای دیدنی یزد کجاست. در همین راستا، در ادامه این مطلب به جاهای دیدنی یزد اشاره می‌کنیم.
📝بیشتر بدانیم: جاهای دیدنی کرمان
چرا باید یزد را از نزدیک دید؟
سفر به یزد، شهری که با معماری منحصر به فرد و تاریخی غنی شناخته می‌شود، حس غربت را از بین می‌برد و گویی به وطن خود بازگشته‌اید. کوچه پس کوچه‌های این شهر، یادآور خاطرات دور و گویی فقط مدتی است که از آنها دور بوده‌اید. یزد شما را مجذوب خود می‌کند تا با تمام وجود، زیبایی‌هایش را لمس کنید و در دل تاریخ قدم بزنید.اقامت در هتل‌های سنتی یزد، یکی دیگر از دلایل سفر به این شهر است.
هتل‌هایی که با معماری خاص و دلنشین، حوض‌های فیروزه‌ای در حیاط و نورپردازی‌های رنگارنگ، هر مسافری را مجذوب خود می‌کنند. نکته مهم دیگری که پیش‌تر هم به آن اشاره شد، این است که یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان است. همین امر، یزد را تبدیل به یکی از مقاصد گردشگری جذاب برای ایرانیان و حتی خارجی‌ها ساخته است. با تمام این تعاریفی که از یزد ارائه شد، احتمالاً اولین سوالتان این است که یزد چه جاهای دیدنی دارد. در ادامه این مطلب، به جاهای دیدنی یزد اشاره می‌شود.
باغ دولت آباد؛ میراث دوران زندیه در یزد
باغ دولت آباد، یکی از زیباترین جاهای دیدنی شهر یزد و از میراث فرهنگی یونسکو، در شهر کویری یزد واقع شده است. این باغ در دوران زندیه و در سال ۱۱۶۰ هجری قمری به دستور محمدتقی خان بافقی، حاکم یزد، بنا شده است. باغ دولت آباد از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده است. بخش اندرونی محل سکونت حاکم و خانواده‌اش بوده و بخش بیرونی برای پذیرایی از مهمانان و برگزاری مراسم مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است. یکی از ویژگی‌های بارز باغ دولت آباد، وجود درختان سرو بلند و تنومند است که به همین دلیل به آن “باغ هزار درخت” نیز می‌گفتند.
آب مورد نیاز این باغ توسط پنج رشته قنات به طول ۶۰ کیلومتر از دامنه‌های کوه‌های مهریز تامین می‌شده است. این قنات‌ها که بلندترین قنات‌های یزد به شمار می‌روند، شاهکاری از مهندسی ایران باستان هستند. معماری باغ دولت آباد از نمونه‌های بی‌نظیر معماری ایرانی است. عمارت بادگیر این باغ که با ارتفاع ۳۳٫۸ متر بلندترین بادگیر خشتی جهان محسوب می‌شود، از جمله شاخص‌ترین بناهای این مجموعه است. این بادگیر هشت ضلعی با هدایت باد به داخل عمارت، در گرمای سوزان کویر، فضای خنک و مطبوعی را برای ساکنان آن فراهم می‌کرده است.
خانه لاری‌ها؛ سفری به دل تاریخ و معماری یزد
برای آن دسته از افرادی که می‌گویند جاهای دیدنی شهر یزد کجاست، باید خانه لاری ها را با آن معماری خاص معرفی کرد. خانه لاری‌ها، عمارتی باشکوه و یکی از بهترین جاهای دیدنی یزد؛ از یادگارهای دوران قاجار به شمار می‌رود. این خانه که قدمت آن به 270 سال پیش می‌رسد، در زمان خود از جمله خانه‌های اعیان‌نشین شهر یزد بوده و متعلق به یکی از تجار ثروتمند شهر لار در استان فارس بوده است.
معماری خانه لاری‌ها نمونه‌ای بی‌نظیر از هنر و ذوق ایرانیان در دوران قاجار است. استفاده از عناصری مانند گچ‌بری‌های ظریف، شیشه‌های ارسی رنگارنگ، کاشی‌کاری‌های چشم‌نواز و دیوارهای خشتی و آجری، فضایی اصیل و سنتی را در این خانه پدید آورده است. گویی با قدم گذاشتن در این خانه، در دل تاریخ سفر می‌کنید و با شیوه زندگی گذشتگان آشنا می‌شوید. بازدید از خانه لاری‌ها فرصتی است برای آشنایی با تاریخ، فرهنگ و معماری غنی ایران. این خانه زیبا، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شهر یزد است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.
دخمه زرتشتیان یزد؛ یادبودی از آیین و فرهنگ زرتشتیان
دخمه‌ها، از جمله بناهای مذهبی زرتشتیان، محل قرار دادن مردگان این آیین هستند. آیین تدفین در زرتشت با سایر ادیان تفاوت دارد و به دلیل احترام به عنصر خاک، دفن مردگان در آن جایز دانسته نمی‌شود. به همین دلیل زرتشتیان مردگان خود را در دخمه‌هایی که بر روی بلندی‌ها ساخته می‌شد، قرار می‌دادند تا طعمه پرندگان و حیوانات شوند و استخوان‌هایشان در گودالی در مرکز دخمه جمع‌آوری شود.
دخمه زرتشتیان یزد که به نام‌های برج خاموشان و برج سکوت نیز شناخته می‌شود، از دو دخمه به نام‌های مانکجی هاتریا و گلستان تشکیل شده است. این دخمه‌ها که قدمت آنها به دوره ساسانیان می‌رسد، از جنس سنگ ساخته شده‌اند و در اطراف آنها بناهایی به نام “خیله” وجود دارد که محل تطهیر و آماده‌سازی اجساد برای انتقال به دخمه بوده است.
در آیین زرتشتیان، اعتقاد بر این است که روح فرد مرده تا سه روز در کالبد او باقی می‌ماند. به همین دلیل، در این مدت دو نفر موظف به روشن کردن آتش در دخمه بودند تا روح از تاریکی و تنهایی نترسد. امروزه دخمه زرتشتیان یزد به عنوان یکی از جاهای دیدنی اطراف یزد، مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد. این مکان یادآور آیین‌ها و باورهای زرتشتیان و نمادی از احترام آنها به عناصر طبیعت است. بازدید از دخمه زرتشتیان یزد، تجربه‌ای منحصر به فرد و فرصتی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ غنی ایران است.
میدان امیر چخماق؛ قلب تپنده یزد و یادگاری از دوران تیموریان
میدان امیر چخماق، یکی از جاهای دیدنی و تفریحی یزد، یادگاری از دوران تیموریان و یادبود خدمات امیر چخماق، یکی از سرداران این سلسله، به مردم یزد است. این میدان که در بافت تاریخی شهر واقع شده، مجموعه‌ای از بناهای مختلف مانند مسجد، تکیه، بازار، آب‌انبار و زورخانه را در خود جای داده و از جمله مهم‌ترین ججاهای دیدنی یزد و اطراف به شمار می‌رود.
یکی از جلوه‌های منحصر به فرد این میدان، تکیه سه طبقه امیر چخماق است که در ایام سوگواری محرم، محل برگزاری آیین سنتی نخل‌گردانی می‌شود. در این آیین، علم‌ها و نخل‌های بزرگ که نماد عزاداری حسینی هستند، در میدان به حرکت در می‌آیند و شور و شوق خاصی به این مکان می‌بخشند.
📝بیشتر بدانیم: صنایع دستی ایران
علاوه بر ارزش‌های تاریخی و مذهبی، میدان امیر چخماق از نظر زیبایی‌شناسی نیز دارای اهمیت بالایی است. بازار حاجی قنبر که در ضلع شرقی این میدان واقع شده، از جمله زیباترین بازارهای یزد به شمار می‌رود و می‌توان در آن انواع سوغات و صنایع دستی این شهر را خریداری کرد.
حضور در میدان امیر چخماق و بازدید از بناهای تاریخی آن، تجربه سفری به دل تاریخ ایران و یزد را به شما هدیه می‌دهد. گشت و گذار در این میدان، تماشای آیین‌های سنتی و خرید سوغات از بازار حاجی قنبر، یزدگردی شما را کامل خواهد کرد.
کویر ریگ زرین خرانق؛ سفری به سرزمینی اسرارآمیز و بکر
در لیست جاهای دیدنی یزد، نام کویر خرانق خودنمایی می‌کند. کویر ریگ زرین خرانق، نگینی در دل کویر ایران، مقصدی بکر و دست‌نخورده برای عاشقان طبیعت و ماجراجویی است. این کویر که در نزدیکی روستای ساغند و در استان یزد واقع شده، با وسعت و زیبایی خیره‌کننده، هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. هنگامی که به ریگ زرین نزدیک می‌شوید، کوهی سیاهی در محل قوس کویر خودنمایی می‌کند که شاید دلیل نامیدن این کویر به “سیاه‌کوه” نیز همین باشد.
در حاشیه کویر، پوشش گیاهی پراکنده‌ای از جمله خارشتر، اسفناج وحشی، کاکوتی و گز به چشم می‌خورد. سفر به ریگ زرین بدون تجهیزات مناسب، سفری ناقص و خطرناک خواهد بود. با خود لباس گرم، غذا، آب آشامیدنی، لوازم کمک‌های اولیه و هر آنچه که برای چند روز زندگی در دل کویر نیاز دارید، به همراه داشته باشید. در نزدیکی کویر، روستاهای مغستان و ساغند قرار دارند، اما برای تهیه لوازم ضروری به آنها اتکا نکنید. امکانات رفاهی در این روستاها محدود است و فاصله آنها تا شهر زیاد است.
موزه آب یزد؛ گنجینه‌ای از دانش بومی در مدیریت آب
شهر یزد، با وجود کمبود منابع آبی، همواره در طول تاریخ با اتکا به دانش و خلاقیت مردمان خود، بر مشکل کم آبی فائق آمده است. موزه آب یزد، گنجینه‌ای از این دانش و خلاقیت را به نمایش می‌گذارد و بازدیدکنندگان را با شیوه‌های سنتی تامین آب در این شهر کویری آشنا می‌کند. در این موزه، مجموعه‌ای از ابزار و ادوات قدیمی که در گذشته برای استخراج، ذخیره‌سازی و توزیع آب در یزد مورد استفاده قرار می‌گرفته، به نمایش گذاشته شده است. قنات‌ها، آب‌انبارها، یخچال‌ها، سقاها و غیره هر کدام گامی در مسیر حل مشکل کم آبی در این شهر بوده‌اند.
سخن پایانی
در این مطلب، جاهای دیدنی یزد با جزئیات معرفی شدند تا بتوانید برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای سفر به این منطقه داشته باشید. هر چند، برای علاقه‌مندان به گردشگری و ایران گردی، تک تک خیابان‌ها و کوچه‌های یزد ارزش دیدن دارد؛ به‌طوری‌که می‌توان از تماشای معماری خاص این شهر نهایت لذت را برد.
